از مواد مغذی موثر بر تقویت سیستم ایمنی می‌توان به اسیدهای چرب اشباع‌نشده، مواد معدنی مانند آهن، روی، سلنیم، منیزیم، ویتامین‌هایی نظیر ویتامین E، ویتامین A، ویتامین C، ریبوفلاوین، ویتامین B6، اسیدفولیک، ویتامین B12 و برخی اسیدهای آمینه و غذاهای عملکردی اشاره کرد.



کتاب «راهنمای تغذیه بالینی در کووید-19»، مجموعه‌ای از اطلاعات دانش به‌روزشده و اقدامات پیشگیرانه و درمانی است که با توجه به بروز و شیوع بیماری کرونا، با همکاری 146 استادتمام، دانشیار و دانشجوی دکترای دانشگاه‌های سراسر کشور، به منظور مقابله همه‌جانبه با این بیماری، تدوین شده است. در این مجموعه سعی شده که همه جنبه‌های مهم مرتبط با تغذیه و رژیم‌درمانی در پیشگیری از ابتلای آحاد جامعه، درمان بیماران سرپایی، بستری و بخش مراقبت‌های ویژه و دوران نقاهت و بازتوانی بهبودیافتگان، مورد بررسی قرار گیرد.

این کتاب در 6 فصل با عنوان‌های «راهنمای بالینی حمایت‌های تغذیه‌ای در تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید-19»، «دستورالعمل حمایت‌های تغذیه‌ای در بیماران سرپایی و بستری مشکوک و یا مبتلا به بیماری کووید-19»، «مدیریت و مراقبت تغذیه‌ای در کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری کووید-19»، «دستورالعمل حمایت‌های تغذیه‌ای بیماران مبتلا به بیماری کووید-19 در مراکز اقامتی (نقاهتگاه‌ها)»، «دستورالعمل منوی غذایی در بیماران سرپایی و بستری مشکوک و یا مبتلا به بیماری کووید-19» و «دستورالعمل حمایت‌های تغذیه‌ای جهت مراقبت در خانه برای بیماران مبتلا به بیماری کووید-19» تدوین شده است. ویراستاری علمی این اثر را دکتر غلامرضا محمدی فارسیانی، دکتر حسین خادم حقیقیان، دکتر مجید حسن قمی و دکتر فواد عسجدی برعهده داشته‌اند.

مواد مغذی موثر بر عملکرد سیستم ایمنی
براساس محتوای این کتاب، مطالعات علمی نشان داده‌اند که برخی از مواد مغذی، ممکن است سبب بهینه‌سازی عملکرد سیستم ایمنی ازجمله بهبود عملکرد دفاعی و در نتیجه مقاومت در برابر عفونت و افزایش تاب‌آوری سیستم ایمنی در مقابله با عوامل خارجی شوند. بسیاری از این عناصر و مواد مغذی از طریق مهار واسطه‌های پیش‌التهابی، ارتقاء عملکردهای ضدالتهابی، تعدیل ایمنی با واسطه سلولی، تغییر عملکرد سلول‌های حاوی آنتی‌ژن بر افزایش سطح ایمنی بدن و کاهش خطر عفونت‌ها تأثیر می‌گذارند.

ازجمله این مواد مغذی می‌توان به اسیدهای چرب اشباع‌نشده امگا3، مواد معدنی مانند آهن، روی، سلنیم، منیزیم، ویتامین‌هایی نظیر ویتامین E، ویتامین A، ویتامین C، ریبوفلاوین، ویتامین B6، اسیدفولیک، ویتامین B12 و برخی اسیدهای آمینه و غذاهای عملکردی ازجمله ترکیبات غذایی حاوی پره‌بیوتیک‌ها، پروبیوتیک‌ها، فیبر تخمیری، فلاونوئیدها اشاره کرد.

منابع غذاییِ مواد مغذیِ موثر بر سیستم ایمنی
در بخش دیگری از کتاب، به منابع غذایی حاوی مواد مغذی موثر بر سیستم ایمنی اشاره می‌شود:
- جهت تأمین دریافت کافی ویتامین C توصیه می‌شود منابع غذایی آن شامل: کیوی، مرکبات، پرتقال و لیمو، فلفل دلمه‌ای، کلم بروکلی و گوجه‌فرنگی به میزان کافی در رژیم غذایی گنجانده شود.
- جهت تأمین دریافت کافی منابع غذایی اسیدهای چرب امگا3، مصرف روزانه گردو یا دانه بزرک در صورت درنظر گرفتن توصیه‌های مربوط به ایمنی غذایی توصیه می‌شوند. همچنین به‌عنوان یکی از منابع غذایی اصلی این نوع اسیدهای چرب، مصرف انواع ماهی به میزان دو بار در هفته توصیه می‌شود.
- جهت تأمین دریافت کافی آهن توصیه می‌شود منابع غذایی غنی آن شامل گوشت قرمز کم‌چرب، ماهی، تخم‌مرغ به میزان مناسب در رژیم غذایی گنجانده شود. همچنین توصیه می‌شود حبوبات به‌عنوان یکی دیگر از منابع حاوی آهن، همراه منابع غذایی ویتامین C همچون نارنج و آب‌لیمو به منظور جذب بهتر آهن استفاده شوند.
- جهت تأمین دریافت کافی روی (زینک) توصیه می‌شود منابع غنی آن شامل گوشت گوسفند بدون چربی، مرغ، شیر و محصولات لبنی، تخم‌مرغ و آجیل، به میزان کافی در رژیم غذایی گنجانده شود.
- جهت تأمین دریافت کافی سلنیم توصیه می‌شود منابع غذایی آن شامل آجیل‌ها، مرغ، تخم‌مرغ، گوشت‌ها و محصولات گوشتی کم‌چرب، به میزان کافی در رژیم غذایی گنجانده شود.
- جهت تأمین دریافت کافی منیزیم توصیه می‌شود منابع غذایی آن شامل سبزیجات برگ سبز و غلات سبوس‌دار، به میزان کافی در رژیم غذایی گنجانده شود.
- جهت تأمین دریافت کافی ویتامین E توصیه می‌شود منابع غذایی آن شامل انواع جوانه‌ها، روغن جوانه گندم، بادام زمینی، روغن و دانه آفتابگردان، فندق، به میزان کافی در رژیم غذایی گنجانده شود.

- جهت تأمین دریافت کافی ویتامین A توصیه می‌شود منابع غذایی حاوی رتینول شامل جگر، ماهی، روغن جگر ماهی، تخم‌مرغ و سبزیجات حاوی بتاکاروتن شامل هویج، کدو حلوایی، فلفل قرمز، اسفناج، کلم بروکلی، گوجه فرنگی، به میزان کافی در رژیم غذایی گنجانده شوند.
- جهت تأمین دریافت کافی فولیک اسید توصیه می‌شود منابع غذایی غنی آن شامل کلم بروکسل، انواع کلم، اسفناج و منابع خوب مانند کلم بروکلی، کلم، گل‌کلم، نخود، لوبیا سبز، لوبیا چشم‌بلبلی، نخودفرنگی و منابع متوسط شامل سیب‌زمینی، بیشتر سبزیجات، بیشتر میوه‌ها، مغزهای گیاهی، برنج قهوه‌ای، ماکارونی سبوس‌دار، جو دوسر، سبوس، پنیر، ماست، شیر، تخم‌مرغ، ماهی قزل‌آلا، گوشت گاو، به میزان کافی در رژیم غذایی گنجانده شود.
- جهت تأمین دریافت کافی ویتامین B12 توصیه می‌شود منابع غذایی آن شامل گوشت‌های کم‌چرب، تخم‌مرغ، شیر و فرآورده‌های لبنی و ماهی، به میزان کافی در رژیم غذایی گنجانده شود.
- جهت تأمین دریافت کافی اسیدهای آمینه زنجیره‌ای شاخه‌دار توصیه می‌شود منابع غذایی این اسیدآمینه‌ها شامل پروتئین‌های آب پنیر، شیر و پروتئین سویا، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، لوبیا پخته، نخود، عدس، گندم کامل و آجیل‌ها، به میزان کافی در رژیم غذایی گنجانده شود.»

نخستین چاپ کتاب «راهنمای تغذیه بالینی در کووید-19» در 98 صفحه با شمارگان پنج هزار نسخه به بهای 59 هزار تومان از سوی انتشارات حتمی راهی بازار نشر شده است. در چاپ این کتاب، مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور، انجمن تغذیه ایران(اتا) با انتشارات حتمی، همکاری داشتند.

ایبنا