کتاب "نهضت امام حسین (ع) و قیام کربلا" به قلم دکتر غلامحسین زرگری نژاد از سوی مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی سمت در 444 صفحه منتشر شده است.

این کتاب تحلیلی در بنیادها و ماهیت قیام کربلا با اتکا به منابع دست اول است. پایبندی مؤلف به اصول نقادی تاریخی و پیراسته از پیرایه های عاطفی، از ویژگیهای نوشته به شمار می رود.

در دیدگاه مؤلف حادثه کربلا یکی از مهمترین نتایجی تجدید حاکمیت امویان در تاریخ اسلام است. او بر این نظریه تأکید دارد که "واقعه کربلا در فراسوی کشاکش حسین بن علی (ع) و یزید، ستیز و رویارویی دو مذهب بود، اما نه ستیزی به عریانی ستیز توحید و شرک یا ستیز پیامبر اسلام و ابوسفیان بن حرب بلکه در عصر تجدید اقتدار اشرافیت اموی و خلفای دیروز، کشاکشی تلخ و دشوار بود میان شرک نهان شده در کسوت توحید و توحید غریب مانده در جامعه تنهایی و بی پناهی کامل سال 61 هجری".

در بخشهای هفتگانه کتاب، مؤلف ابتدا با بررسی و نقد مهمترین منابع تحقیق حادثه کربلا، با عنایت به ارزشگذاری مؤلفان و روش شناختی آنان، به ارزش روایات ابومخنف مهمترین گزارشگر نهضت کربلا پرداختند و پس از چگونگی روند شکل گیری اشرافیت اموی، حوادث کربلا و محورهای کلی نهضت را از آغاز سلطنت یزید تا شهادت امام حسین (ع) شرح و تبیین کرده است.

در ادامه با بررسی و تحلیل اهداف و مبانی تئوریک و اعتقادی نهضت حسینی به همراه بحثی در پیامدهای قیام کربلا بحث را به پایان برده است. بخش نهایی کتاب حاوی گزارشی از نام و نشان شهدای کربلا بر اساس آثار تاریخی و مقاتل است.

بخش اول کتاب به ریشه های تارخی قیام، بخش دوم به سلطنت یزید و نهضت امام حسین (ع) و بخش سوم به عزیمت امام حسین (ع) به سوی کوفه اختصاص دارد. مؤلف بخش چهارم را به ورود کاروان حسین (ع) به دشت کربلا، بخش پنجم را به قیام حسینی، اهداف و بنیادهای نظری و اعتقادی و بخش ششم را به شکست توابین و خروج مختار و انتقام از قاتلان امام حسین (ع) اختصاص داده است.

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...