"تاریخ غیرت" که به گفته معاون فرهنگی حوزه هنری همدان ۱۱۶ سال پیش نوشته شده و پژوهشگران تصور می کردند گم شده است، توسط نوه نویسنده در اختیار دانشنامه قرار گرفت و به همت "مهدی به خیال" برای چاپ آماده شد.

تیمور آقامحمدی  در گفت وگو با ایرنا، گفت: این کتاب را به لحاظ شیوه  و اسلوب نگارش و زیبایی های ادبی و نیز ترکیب عشق و حماسه در روایت بخشی از تاریخ ایران زمین می توان حلقه گمشده رمان نویسی دانست. 

وی از چاپ و نشر رمان" تاریخ غیرت" به نویسندگی "آقا شیخ موسی دستجردی" معروف به "نثری همدانی" خبر داد که به تازگی مراحل انتشار آن پایان یافته است.

معاون فرهنگی حوزه هنری همدان خاطرنشان کرد: این رمان در ۱۲ فصل وقایع تاریخی همدان در زمان لشگرکشی قوای عثمانی به رهبری "احمد پاشا" به غرب ایران و مقاومت و ایستادگی خونبار همدانی ها را به شیرینی نقل می کند.

به اعتقاد وی "تاریخ غیرت" جزو نخستین رمان هایی است که به شیوه و اسلوب غربی در ایران نوشته شده و ماهرانه عشق و حماسه را در هم آمیخته و بخش مهمی از تاریخ ایران زمین را روایت می کند که بسیار شیوا و دلنشین است.

آقامحمدی از زیبایی های این اثر ادبی به اشعاری که در سراسر کتاب موج می زند، اشاره کرد و گفت: "تاریخ غیرت" را می توان آغازگر و سرچشمه رمان نویسی فارسی و حلقه گم شده ادبی دانست که به مدد دانشنامه همدان به مردم ایران عرضه شده است.

این فعال فرهنگی خواندن "تاریخ غیرت" را به پژوهشگران و دوستداران تاریخ و فرهنگ ایران توصیه می کند و تورق آن را برای توده مردم همدان ضروری می داند.

"نثری همدانی" از تحصیل کرده های حوزوی بود؛ ادیب، نویسنده و روزنامه نگاری که مدتی رئیس اداره فرهنگ همدان، کرمانشاه، کردستان و قزوین را به عهده داشت و تالیفات زیادی از خود به جا گذاشت که مشهورترین رمان او "عشق و سلطنت" است که طرفداران بسیاری دارد و ناشرهای مختلفی آن را منتشر کردند.

این نویسنده چیره دست اهل شهرستان کبودراهنگ بود که سال ۱۲۶۰ به دنیا آمد و در ۱۳۳۲ دیده از جهان فرو بست.

کسی حق خروج از شهر را ندارد و پاسخ کنجکاوی افراد هم با این جمله که «آن بیرون هیچ چیز نیست» داده می‌شود... اشتیاق او برای تولید و ثروتمند شدن، سیری ناپذیر است و طولی نمی‌کشد که همه درختان جنگل قطع می‌شوند... وجود این گیاه، منافع کارخانه را به خطر می‌اندازد... در این شهر، هیچ عنصر طبیعی وجود ندارد و تمامی درختان و گل‌ها، بادکنک‌هایی پلاستیکی هستند... مهمترین مشکل لاس وگاس کمبود شدید منابع آب است ...
در پانزده سالگی به ازدواج حسین فاطمی درمی‌آید و کمتر از دو سال در میانه‌ی اوج بحران‌ ملی شدن نفت و کودتا با دکتر زندگی می‌کند... می‌خواستند با ایستادن کنار خانم سطوتی، با یک عکس یادگاری؛ خود را در نقش مرحوم فاطمی تصور کرده و راهی و میراث‌دار او بنمایانند... حتی خاطره چندانی هم در میان نیست؛ او حتی دقیق و درست نمی‌دانسته دعوی شویش با شاه بر سر چه بوده... بچه‌ی بازارچه‌ی آب منگل از پا نمی‌نشیند و رسم جوانمردی را از یاد نمی‌برد... نهایتا خانم سطوتی آزاد شده و به لندن باز می‌گردد ...
اباصلت هروی که برخی گمان می‌کنند غلام امام رضا(ع) بوده، فردی دانشمند و صاحب‌نظر بود که 30 سال شاگردی سفیان بن عیینه را در کارنامه دارد... امام مثل اباصلتی را جذب می‌کند... خطبه یک نهج‌البلاغه که خطبه توحیدیه است در دربار مامون توسط امام رضا(ع) ایراد شده؛ شاهدش این است که در متن خطبه اصطلاحاتی به کار رفته که پیش از ترجمه آثار یونانی در زبان عربی وجود نداشت... مامون حدیث و فقه و کلام می‌دانست و به فلسفه علاقه داشت... برخی از برادران امام رضا(ع) نه پیرو امام بودند؛ نه زیدی و نه اسماعیلی ...
شور جوانی در این اثر بیشتر از سایر آثارش وجود دارد و شاید بتوان گفت، آسیب‌شناسی دوران جوانی به معنای کلی کلمه را نیز در آن بشود دید... ابوالمشاغلی حیران از کار جهان، قهرمانی بی‌سروپا و حیف‌نانی لاف‌زن با شهوت بی‌پایانِ سخن‌پردازی... کتابِ زیستن در لحظه و تن‌زدن از آینده‌هایی است که فلاسفه اخلاق و خوشبختی، نسخه‌اش را برای مخاطبان می‌پیچند... مدام از کارگران حرف می‌زنند و استثمارشان از سوی کارفرما، ولی خودشان در طول عمر، کاری جدی نکرده‌اند یا وقتی کارفرما می‌شوند، به کل این اندرزها یادشان می‌رود ...
هرگاه عدالت بر کشوری حکمفرما نشود و عدل و داد جایگزین جور و بیداد نگردد، مردم آن سرزمین دچار حمله و هجوم دشمنان خویش می‌گردند و آنچه نپسندند بر آنان فرو می‌ریزد... توانمندی جز با بزرگمردان صورت نبندد، و بزرگمردان جز به مال فراهم نشوند، و مال جز به آبادانی به دست نیاید، و آبادانی جز با دادگری و تدبیر نیکو پدید نگردد... اگر این پادشاه هست و ظلم او، تا یک سال دیگر هزار خرابه توانم داد... ای پدر گویی که این ملک در خاندان ما تا کی ماند؟ گفت: ای پسر تا بساط عدل گسترده باشیم ...