وضعیت آشفته لبنان | جام جم


همیشه اسم غادة السمان [Ghada al-Samman] در کنار نجیب محفوظ به عنوان یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان جهان عرب بر تارک ادبیات می‌درخشد. کتاب «بیروت ۷۵» [Beirut 75] حس و حال غریبی دارد و از قضا اولین رمان غادة‌السمان است که در فضای جنگ داخلی بیروت نوشته شده. لازم است بگویم که رمان ارتباط چندانی با موضوع حزب‌الله یا جنگ امروز لبنان با رژیم غاصب صهیونیستی ندارد اما فضای بسیار خوبی از بیروت را تشریح می‌کند که خواندنش خالی از لطف نیست.

غادة السمان» خلاصه رمان بیروت ۷۵» [Beirut 75]

رمان «بیروت ۷۵» اثر غاده السمان، نویسنده‌ی لبنانی، یکی از آثار مهم در ادبیات عرب است که تصویرگر زندگی در بیروت قبل از جنگ داخلی لبنان است. داستان این کتاب حول محور چند شخصیت اصلی می‌چرخد که هر یک از آنها با آرزوها و اهداف متفاوتی به بیروت می‌آیند، اما در نهایت با واقعیت‌های تلخ و پیچیده این شهر روبه‌رو می‌شوند.

داستان در بیروتی روایت می‌شود که در آستانه جنگ داخلی است؛ شهری پر از تضادها، فساد سیاسی، نابرابری اجتماعی و آرزوهای بر باد رفته. شخصیت‌های اصلی کتاب هر‌کدام نماد قشری از جامعه هستند که با امید به آینده‌ای بهتر وارد بیروت شده‌اند، اما با گذر زمان، متوجه می‌شوند که این شهر رؤیاهایشان را بر باد می‌دهد و آنچه از زندگی‌شان باقی می‌گذارد، فقط ناامیدی و شکست است.

یکی از شخصیت‌ها «فارِس»، جوانی روستایی است که به بیروت آمده تا به ثروت برسد. او به دنبال موفقیت و بهبود شرایط زندگی خود است، اما به‌تدریج درگیر مسائلی همچون فسادونابرابری‌های اجتماعی می‌شودواین شهر پرزرق‌ وبرق، آرزوهای او را می‌بلعد.

شخصیت دیگر «یاسمینه»، دختری است که از محدودیت‌ها و فشارهای جامعه سنتی خود یعنی دمشق فرار کرده و به بیروت آمده تا آزادی و عشق واقعی را تجربه کند اما او نیز در نهایت با واقعیت‌های تلخ زندگی در این شهر مواجه می‌شود.

داستان به طور کلی، نمایانگر انحطاط و سقوط اجتماعی است که شخصیت‌ها در بیروت تجربه می‌کنند؛ جایی که آرزوهایشان به کابوس تبدیل می‌شود و آنها در گردابی از فساد و خشونت فرو می‌روند. بیروت ۷۵ به شکلی نمادین، وضعیت آشفته و نابسامان لبنان قبل از جنگ داخلی را به تصویر می‌کشد و خواننده را با مشکلات و چالش‌های پیچیده‌ جامعه‌ آن زمان روبه‌رو می‌کند.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

طنز مردمی، ابزاری برای مقاومت است. در جهانی که هر لبخند واقعی تهدید به شمار می‌رود، کنایه‌های پچ‌پچه‌وار در صف نانوایی، تمسخر لقب‌ها و شعارها، به شکلی از اعتراض درمی‌آید. این طنز، از جنس خنده‌ و شادی نیست، بلکه از درد زاده شده، از ضرورت بقا در فضایی که حقیقت تاب‌آوردنی نیست. برخلاف شادی مصنوعی دیکتاتورها که نمایش اطاعت است، طنز مردم گفت‌وگویی است در سایه‌ ترس، شکلی از بقا که گرچه قدرت را سرنگون نمی‌کند اما آن را به سخره می‌گیرد. ...
هیتلر ۲۶ساله، در جبهه شمال فرانسه، در یک وقفه کوتاه میان نبرد، به نزدیک‌ترین شهر می‌رود تا کتابی بخرد. او در آن زمان، اوقات فراغتش را چگونه می‌گذراند؟ با خواندن کتابی محبوب از ماکس آزبرن درباره تاریخ معماری برلین... اولین وسیله خانگی‌اش یک قفسه چوبی کتاب بود -که خیلی زود پر شد از رمان‌های جنایی ارزان، تاریخ‌های نظامی، خاطرات، آثار مونتسکیو، روسو و کانت، فیلسوفان یهودستیز، ملی‌گرایان و نظریه‌پردازان توطئه ...
در طبقه متوسط، زندگی عاطفی افراد تحت تأثیر منطق بازار و بده‌بستان شکل می‌گیرد، و سرمایه‌گذاری عاطفی به یکی از ابزارهای هدایت فرد در مسیر موفقیت و خودسازی تبدیل می‌شود... تکنیک‌های روانشناسی، برخلاف ادعای آزادی‌بخشی، در بسیاری از موارد، افراد را در قالب‌های رفتاری، احساسی و شناختی خاصی جای می‌دهند که با منطق بازار، رقابت، و نظم سازمانی سرمایه‌دارانه سازگار است ...
صدام حسین بعد از ۲۴۰ روز در ۱۴ دسامبر ۲۰۰۳ در مزرعه‌ای در تکریت با ۷۵۰ هزار دلار پول و دو اسلحه کمری دستگیر شد... جان نیکسون تحلیلگر ارشد سیا بود که سال‌های زیادی از زندگی خود را صرف مطالعه زندگی صدام کرده بود. او که تحصیلات خود را در زمینه تاریخ در دانشگاه جورج واشنگتن به پایان رسانده بود در دهه ۱۹۹۰ به استخدام آژانس اطلاعاتی آمریکا درآمد و علاقه‌اش به خاورمیانه باعث شد تا مسئول تحلیل اطلاعات مربوط به ایران و عراق شود... سه تریلیون دلار هزینه این جنگ شد ...
ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...