رنگ‌های سمی به‌کاررفته در جلد کتاب‌های قرن نوزدهم می‌توانند به مسمومیت شدید و حتی مرگ افرادی منجر شوند که به آنها دست می‌زنند.
به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایسنا، دانشمندان آثاری از ماده شیمیایی سمی آرسنیک در جلد بیش از ۲۰۰ کتاب از سراسر جهان یافته‌اند.
دیلی میل در گزارشی نوشت: کتاب‌های قدیمی قرن نوزدهم دارای جلدهای سبزرنگ با سطوح نگران‌کننده‌ای از آرسنیک هستند که باعث شد برخی از کتابخانه‌ها آنها را از قفسه‌ها حذف کنند.
پژوهشگران «دانشگاه دلاور»(University of Delaware) با استفاده از اشعه ایکس برای آزمایش ترکیبات شیمیایی، سطوح جیوه و سرب را نیز در کتاب‌های دارای جلد قرمز و زرد شناسایی کردند.
دانشمندان اکنون به مردم هشدار می‌دهند که مراقب آثار آلوده باشند و می‌گویند که قرار گرفتن در معرض آنها می‌تواند به مشکلات تنفسی، ضایعات و سرطان منجر شود.
ناشران عصر ویکتوریا در اوایل دهه ۱۸۰۰ تولید انبوه کتاب را آغاز کردند اما هزینه بسیار زیاد شد زیرا کتاب‌ها با جلدهای چرمی تولید می‌شدند. ناشران کتاب در عوض جلدهایی را برای کتاب‌ها تولید کردند که حاوی رنگ سبز بود و می‌توانست جایگزین ارزان‌تری برای چرم باشد اما نمی‌دانستند که آرسنیک مورد استفاده برای ساختن رنگ می‌تواند کشنده باشد.
ناشران ترجیح دادند برای جذب خوانندگان از رنگ‌های روشن مانند نوعی رنگ سبز استفاده کنند که به نام سبز پاریسی، سبز زمردی یا سبز شیله مشهور است. نام سبز شیله از نام «کارل ویلهلم شیله»(Carl Wilhelm Scheele) داروساز آلمانی-سوئدی گرفته شده است. کارل ویلهلم شیله در سال ۱۷۷۵ کشف کرد با مخلوط مس و آرسنیک می‌تواند یک رنگ سبز چشم‌نواز را ایجاد کند. شیله نهایتا به دلیل قرار گرفتن در معرض جیوه، آرسنیک و سایر ترکیبات شیمیایی جان خود را از دست داد.
کتاب‌های سمی امروزه هنوز در کتابخانه‌ها وجود دارند و در میان انبوهی از سایر کتاب‌ها در مؤسسات سراسر جهان پنهان شده‌اند. هر بار که یکی از آنها کشف می‌شود، برای تحلیل بیشتر در محیط قرنطینه‌شده قرار می‌گیرد.
هفته گذشته، کتابخانه ملی فرانسه چهار کتاب با جلد سبز زمردی را که گمان می‌رفت حاوی آرسنیک باشند، حذف کرد و اگرچه آسیب‌های ناشی از آنها احتمالا جزئی هستند اما کتابخانه پیش از این که دوباره آنها را در قفسه‌ها قرار دهد، در حال انجام دادن آزمایش‌هایی است. مقامات کتابخانه ملی فرانسه گفتند: ما این آثار را در قرنطینه قرار داده‌ایم و یک آزمایشگاه بیرون از کتابخانه مشغول تحلیل آنهاست تا میزان آرسنیک موجود در هر جلد را ارزیابی کند.
قرار گرفتن در معرض آرسنیک با افزایش علائم تنفسی، ضعف عملکرد ریه و بیماری مزمن ریوی مرتبط است اما قرار گرفتن در معرض این ماده در بلندمدت می‌تواند به بروز ضایعات پوستی و سرطان منجر شود.
پژوهشگران، «پروژه کتاب سمی»(Poison Book Project) را در سال ۲۰۱۹ آغاز کردند و در این پروژه به آزمایش صدها جلد کتاب پرداختند تا فلزات سنگین از جمله سرب، آرسنیک و کروم را در آن پیدا کنند.
همچنین، آنها دریافتند که کتاب‌هایی با جلد قرمزرنگ حاوی نوعی ماده معدنی موسوم به «سینابر»(Cinnabar) هستند که به نام سولفید جیوه نیز شناخته می‌شود و رتبه بالایی را در فهرست مواد سمی مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا دارد. این رنگ قرمز که قدمت آن به هزاران سال پیش می‌رسد، می‌تواند به مسمومیت با جیوه منجر شود. مسمومیت با جیوه، آسیب عصبی و کلیوی و مشکلات تنفسی را به همراه دارد.
پژوهشگران دریافتند که کتاب‌های دارای جلد زرد نیز حاوی کرومات سرب هستند که در مقادیر زیاد می‌تواند سمی باشد. با وجود این، رنگ زرد به اندازه کتاب‌های قرمز یا سبز باعث نگرانی نمی‌شود زیرا به آن اندازه محلول نیست و همین ویژگی، جذب آن را از راه دست زدن به جلد دشوار می‌کند.
افرادی که در کتابخانه‌ها کار می‌کنند یا ممکن است کتاب‌هایی با پوشش آرسنیک در خانه داشته باشند، باید با پوشیدن دستکش هنگام دست زدن به کتاب و شستن دست‌ها، اقدامات لازم را برای محافظت از خود در برابر مواد شیمیایی انجام دهند. کسانی که کتاب‌ها را در اختیار دارند باید آنها را در پوشش پلاستیکی قرار دهند تا از پوسته‌پوسته شدن جلد سمی کتاب جلوگیری شود.
در دهه‌های پس از کشف رنگ زمردی و پاریسی، گزارش‌هایی مبنی بر مرگ افراد پس از تماس طولانی‌مدت با اقلام پوشیده‌شده در این رنگ منتشر شد. این گزارش‌ها شامل مسمومیت ناشی از شمع در مهمانی‌های کریسمس، مسمویت افرادی که لباس‌های سمی سبزرنگ به تن داشتند و مسمویت کارگران کارخانه پس از رنگ کردن زیورآلات بود که در نهایت به تشنج دچار می‌شدند و استفراغ می‌کردند.
«هیلی وبستر»(Hayley Webster) مدیر کتابخانه «موزه ویکتوریا» گفت: کتاب‌ها به طور سنتی به عنوان اشیای نسبتا ایمن در نظر گرفته می‌شوند. اکنون احساس می‌کنم چیزهای بیشتری وجود دارند که باید یاد بگیرم و بدانم.
................ هر روز با کتاب ................
