پرویز اذکایی درگذشت

26 فروردین 1402

پرویز اذکایی پژوهشگر تاریخ، جغرافیا، زبان و فرهنگ همدان درگذشت.

پرویز اذکایی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از شهروند، پرویز اذکایی معروف به سپیتمان (۱۳۱۸ در همدان – ۲۵ فروردین ۱۴۰۲) پژوهشگر تاریخ، جغرافیا، زبان و فرهنگ همدان بود. او تحصیلات خود را در همدان و تهران و سپس در دانشگاه منچستر انگلستان گذراند.

مطالعات او بیشتر در تاریخ و فلسفه بود اما در رشته‌های کتابشناسی، رجال‌شناسی و تاریخ علم نیز دارای تالیفات است. او بیش از ۵۰۰ عنوان اثر از او اعم از کتاب، رساله یا مقاله شامل ۴۰ کتاب و ۷۰ رساله علمی و مابقی گفتارهای بلند و کوتاه در دائرةالمعارف‌ها و نشریات معتبر دارد. از جمله: تالیف «حکیم رازی» تک‌نگاشتی درباره‌ی محمد بن زکریای رازی و ترجمه «استیلای اعراب: شیعه و مهدویت در عهد بنی‌امیه»اثر فان فلوتن.

ایرج افشار درباره پرویز اذکائی می‌گوید: «اذکائی یک محقق واقعی است.»
تالیف آثار گوناگون نشان حافظه قوی و ذهن دقیق اوست که شاخصه همه دانشمندان بزرگ ایران و جهان است. اذکائی در سال ۱۳۹۵ همه کتابخانه خود را (بالغ بر ۱۵ هزار جلد کتاب و نشریات ادواری) یک جا به طور رسمی وقف کتابخانه عمومی مرکزی همدان کرد.

اذکایی در همدان شناسی نیز دارای تالیفات گسترده است که می‌توان به همدان‌نامه و ماتیکان عین القضات اشاره کرد.

................ هر روز با کتاب ...............

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...