جلد نخست مجموعه سه‌جلدی «تک‌گویی در سینمای ایران» به‌قلم رسول نظرزاده به همت نشر تابان خرد منتشر شد.

تک‌گویی در سینمای ایران رسول نظرزاده

به گزارش کتاب نیوز به نقل از هنرآنلاین، رسول نظرزاده با اعلام این خبر گفت: جلد نخست این مجموعه روندی تاریخی دارد و با مرور سینمای ایران از سال ۱۳۱۱ تا ۱۳۵۹ به هر فیلمی که در آن تک‌گویی استفاده شده پرداخته‌ام.

این نویسنده و پژوهشگر، پیدا کردن و بازبینی فیلم‌ها را در دهه‌های گوناگون کاری سخت و طاقت‌فرسا دانست و افزود: با تمام تلاشی که انجام گرفته است برخی فیلم‌ها پیدا نشد و یا نسخه‌ای از آن ها موجود نبود. دیدن تمام فیلم‌های سینمای ایران و یادداشت‌برداری حدود پنج سال به‌طول انجامید. فیلم‌ها از منابع گوناگون شخصی، کانال‌های مجازی، آرشیو دانشگاهی، دوستان و اطرافیان تهیه و به امانت گرفته و یا خریداری شده‌اند. متاسفانه در ایران مرکزی برای آرشیو و بایگانی فیلمنامه‌های سینما وجود ندارد و بخش زیادی از اسناد سینما در حال نابود شدن هستند.

نظرزاده با این توضیح که تک‌گویی‌ها، نزدیک شدن به حرف‌های ناگفته و دنیای درونی نقش‌ها هستند و اغلب در تنهایی به‌صورت مونولوگ درونی یا بیرونی بیان می‌شوند و حجمی از اطلاعات ضروری فیلم را به مخاطب ارائه می‌دهند، ادامه‌داد: این صداها جنبه‌های پنهانی بحران‌های حل نشده نقش‌های اصلی فیلم‌ها را بیان می‌کنند. صحنه‌هایی که در آن می‌توان صدای بغض‌ها، رنج‌ها، خطاها، اعتراف‌ها، درد دل‌ها و از سویی رجزخوانی‌ها و خودگویی‌های نقش‌های اصلی یا فرعی را شنید. صداهایی که در آن صدای درونی زن‌ها، مردها و قشرهای مختلف مردم با لحن‌های مختلف در دهه‌های مختلف را می‌توان پی‌گیری کرد.

او با بیان این که مطالعه «تک‌گویی در سینمای ایران» نشان می‌دهد لحن، زبان و واژه‌ها چگونه تغییر می‌کنند، اظهارداشت: زبان تک‌گویی‌ها طی سال‌ها و دهه‌های مختلف کم‌کم، کابردی‌تر، درونی‌تر و محاوره‌ای‌تر شده‌اند و لغات و اصطلاحات تازه‌ای به آن‌ها وارد و از حالت اندرزی خارج شده‌اند. تک‌گویی‌های این کتاب می‌تواند الهامی برای بازیگران و فیلمنامه‌نویسان سینمای ایران باشد. همچنین علاقه‌مندان و پژوهشگران براساس دسته‌بندی‌های این تک‌گویی‌ها می‌توانند به پژوهش‌های تازه رو بیاورند.

نظرزاده با این توضیح که جلد نخست مجموعه «تک‌گویی در سینمای ایران» را انتشارات تابان خرد به چاپ رسانده است، اضافه‌کرد: این کتاب در سه جلد عرضه خواهد شد، جلد اول از ۱۳۱۱ تا ۱۳۵۹ با تک‌گویی فیلم «حاجی‌آقا آکتور سینما» آغاز و با تک‌گویی فیلم «زنده باد» ساخته خسرو سینایی به پایان می‌رسد. فیلم‌ها بر اساس دهه‌های مختلف دسته‌بندی شده‌اند. فرضا «تک‌گویی از آغاز تا پایان دهه ۳۰» شامل تک‌گویی فیلم‌هایی مانند «امیر ارسلان نامدار»، «رستم و سهراب»، «دختران حوا» و... «تک‌گویی فیلم‌های دهه ۴۰» مانند «انتقام روح»، «در انتهای ظلمت»، «مادر فداکار»، «گنج قارون»، «سلطان قلب‌ها»، «طوفان نوح»، «قصه شب یلدا» و... در آخر «تک‌گویی فیلم‌های دهه ۵۰» مانند «فرار از تله»، «نقره‌داغ»، «دیوار شیشه‌ای»، «ایوب»، «شهر قصه»، «شورش» و... تمامی فیلم‌ها همراه عکس و تحلیل هستند و پیدا کردن عکس مناسب برای هر فیلم، وقت و توان زیادی به خود اختصاص داده است.

جلد اول از مجموعه سه‌جلدی «تک‌گویی در سینمای ایران» به‌قلم رسول نظرزاده در 368صفحه وزیری و با قیمت 158هزار تومان توسط نشر تابان خرد منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...