جلد نخست مجموعه سه‌جلدی «تک‌گویی در سینمای ایران» به‌قلم رسول نظرزاده به همت نشر تابان خرد منتشر شد.

تک‌گویی در سینمای ایران رسول نظرزاده

به گزارش کتاب نیوز به نقل از هنرآنلاین، رسول نظرزاده با اعلام این خبر گفت: جلد نخست این مجموعه روندی تاریخی دارد و با مرور سینمای ایران از سال ۱۳۱۱ تا ۱۳۵۹ به هر فیلمی که در آن تک‌گویی استفاده شده پرداخته‌ام.

این نویسنده و پژوهشگر، پیدا کردن و بازبینی فیلم‌ها را در دهه‌های گوناگون کاری سخت و طاقت‌فرسا دانست و افزود: با تمام تلاشی که انجام گرفته است برخی فیلم‌ها پیدا نشد و یا نسخه‌ای از آن ها موجود نبود. دیدن تمام فیلم‌های سینمای ایران و یادداشت‌برداری حدود پنج سال به‌طول انجامید. فیلم‌ها از منابع گوناگون شخصی، کانال‌های مجازی، آرشیو دانشگاهی، دوستان و اطرافیان تهیه و به امانت گرفته و یا خریداری شده‌اند. متاسفانه در ایران مرکزی برای آرشیو و بایگانی فیلمنامه‌های سینما وجود ندارد و بخش زیادی از اسناد سینما در حال نابود شدن هستند.

نظرزاده با این توضیح که تک‌گویی‌ها، نزدیک شدن به حرف‌های ناگفته و دنیای درونی نقش‌ها هستند و اغلب در تنهایی به‌صورت مونولوگ درونی یا بیرونی بیان می‌شوند و حجمی از اطلاعات ضروری فیلم را به مخاطب ارائه می‌دهند، ادامه‌داد: این صداها جنبه‌های پنهانی بحران‌های حل نشده نقش‌های اصلی فیلم‌ها را بیان می‌کنند. صحنه‌هایی که در آن می‌توان صدای بغض‌ها، رنج‌ها، خطاها، اعتراف‌ها، درد دل‌ها و از سویی رجزخوانی‌ها و خودگویی‌های نقش‌های اصلی یا فرعی را شنید. صداهایی که در آن صدای درونی زن‌ها، مردها و قشرهای مختلف مردم با لحن‌های مختلف در دهه‌های مختلف را می‌توان پی‌گیری کرد.

او با بیان این که مطالعه «تک‌گویی در سینمای ایران» نشان می‌دهد لحن، زبان و واژه‌ها چگونه تغییر می‌کنند، اظهارداشت: زبان تک‌گویی‌ها طی سال‌ها و دهه‌های مختلف کم‌کم، کابردی‌تر، درونی‌تر و محاوره‌ای‌تر شده‌اند و لغات و اصطلاحات تازه‌ای به آن‌ها وارد و از حالت اندرزی خارج شده‌اند. تک‌گویی‌های این کتاب می‌تواند الهامی برای بازیگران و فیلمنامه‌نویسان سینمای ایران باشد. همچنین علاقه‌مندان و پژوهشگران براساس دسته‌بندی‌های این تک‌گویی‌ها می‌توانند به پژوهش‌های تازه رو بیاورند.

نظرزاده با این توضیح که جلد نخست مجموعه «تک‌گویی در سینمای ایران» را انتشارات تابان خرد به چاپ رسانده است، اضافه‌کرد: این کتاب در سه جلد عرضه خواهد شد، جلد اول از ۱۳۱۱ تا ۱۳۵۹ با تک‌گویی فیلم «حاجی‌آقا آکتور سینما» آغاز و با تک‌گویی فیلم «زنده باد» ساخته خسرو سینایی به پایان می‌رسد. فیلم‌ها بر اساس دهه‌های مختلف دسته‌بندی شده‌اند. فرضا «تک‌گویی از آغاز تا پایان دهه ۳۰» شامل تک‌گویی فیلم‌هایی مانند «امیر ارسلان نامدار»، «رستم و سهراب»، «دختران حوا» و... «تک‌گویی فیلم‌های دهه ۴۰» مانند «انتقام روح»، «در انتهای ظلمت»، «مادر فداکار»، «گنج قارون»، «سلطان قلب‌ها»، «طوفان نوح»، «قصه شب یلدا» و... در آخر «تک‌گویی فیلم‌های دهه ۵۰» مانند «فرار از تله»، «نقره‌داغ»، «دیوار شیشه‌ای»، «ایوب»، «شهر قصه»، «شورش» و... تمامی فیلم‌ها همراه عکس و تحلیل هستند و پیدا کردن عکس مناسب برای هر فیلم، وقت و توان زیادی به خود اختصاص داده است.

جلد اول از مجموعه سه‌جلدی «تک‌گویی در سینمای ایران» به‌قلم رسول نظرزاده در 368صفحه وزیری و با قیمت 158هزار تومان توسط نشر تابان خرد منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...