جلد نخست مجموعه سه‌جلدی «تک‌گویی در سینمای ایران» به‌قلم رسول نظرزاده به همت نشر تابان خرد منتشر شد.

تک‌گویی در سینمای ایران رسول نظرزاده

به گزارش کتاب نیوز به نقل از هنرآنلاین، رسول نظرزاده با اعلام این خبر گفت: جلد نخست این مجموعه روندی تاریخی دارد و با مرور سینمای ایران از سال ۱۳۱۱ تا ۱۳۵۹ به هر فیلمی که در آن تک‌گویی استفاده شده پرداخته‌ام.

این نویسنده و پژوهشگر، پیدا کردن و بازبینی فیلم‌ها را در دهه‌های گوناگون کاری سخت و طاقت‌فرسا دانست و افزود: با تمام تلاشی که انجام گرفته است برخی فیلم‌ها پیدا نشد و یا نسخه‌ای از آن ها موجود نبود. دیدن تمام فیلم‌های سینمای ایران و یادداشت‌برداری حدود پنج سال به‌طول انجامید. فیلم‌ها از منابع گوناگون شخصی، کانال‌های مجازی، آرشیو دانشگاهی، دوستان و اطرافیان تهیه و به امانت گرفته و یا خریداری شده‌اند. متاسفانه در ایران مرکزی برای آرشیو و بایگانی فیلمنامه‌های سینما وجود ندارد و بخش زیادی از اسناد سینما در حال نابود شدن هستند.

نظرزاده با این توضیح که تک‌گویی‌ها، نزدیک شدن به حرف‌های ناگفته و دنیای درونی نقش‌ها هستند و اغلب در تنهایی به‌صورت مونولوگ درونی یا بیرونی بیان می‌شوند و حجمی از اطلاعات ضروری فیلم را به مخاطب ارائه می‌دهند، ادامه‌داد: این صداها جنبه‌های پنهانی بحران‌های حل نشده نقش‌های اصلی فیلم‌ها را بیان می‌کنند. صحنه‌هایی که در آن می‌توان صدای بغض‌ها، رنج‌ها، خطاها، اعتراف‌ها، درد دل‌ها و از سویی رجزخوانی‌ها و خودگویی‌های نقش‌های اصلی یا فرعی را شنید. صداهایی که در آن صدای درونی زن‌ها، مردها و قشرهای مختلف مردم با لحن‌های مختلف در دهه‌های مختلف را می‌توان پی‌گیری کرد.

او با بیان این که مطالعه «تک‌گویی در سینمای ایران» نشان می‌دهد لحن، زبان و واژه‌ها چگونه تغییر می‌کنند، اظهارداشت: زبان تک‌گویی‌ها طی سال‌ها و دهه‌های مختلف کم‌کم، کابردی‌تر، درونی‌تر و محاوره‌ای‌تر شده‌اند و لغات و اصطلاحات تازه‌ای به آن‌ها وارد و از حالت اندرزی خارج شده‌اند. تک‌گویی‌های این کتاب می‌تواند الهامی برای بازیگران و فیلمنامه‌نویسان سینمای ایران باشد. همچنین علاقه‌مندان و پژوهشگران براساس دسته‌بندی‌های این تک‌گویی‌ها می‌توانند به پژوهش‌های تازه رو بیاورند.

نظرزاده با این توضیح که جلد نخست مجموعه «تک‌گویی در سینمای ایران» را انتشارات تابان خرد به چاپ رسانده است، اضافه‌کرد: این کتاب در سه جلد عرضه خواهد شد، جلد اول از ۱۳۱۱ تا ۱۳۵۹ با تک‌گویی فیلم «حاجی‌آقا آکتور سینما» آغاز و با تک‌گویی فیلم «زنده باد» ساخته خسرو سینایی به پایان می‌رسد. فیلم‌ها بر اساس دهه‌های مختلف دسته‌بندی شده‌اند. فرضا «تک‌گویی از آغاز تا پایان دهه ۳۰» شامل تک‌گویی فیلم‌هایی مانند «امیر ارسلان نامدار»، «رستم و سهراب»، «دختران حوا» و... «تک‌گویی فیلم‌های دهه ۴۰» مانند «انتقام روح»، «در انتهای ظلمت»، «مادر فداکار»، «گنج قارون»، «سلطان قلب‌ها»، «طوفان نوح»، «قصه شب یلدا» و... در آخر «تک‌گویی فیلم‌های دهه ۵۰» مانند «فرار از تله»، «نقره‌داغ»، «دیوار شیشه‌ای»، «ایوب»، «شهر قصه»، «شورش» و... تمامی فیلم‌ها همراه عکس و تحلیل هستند و پیدا کردن عکس مناسب برای هر فیلم، وقت و توان زیادی به خود اختصاص داده است.

جلد اول از مجموعه سه‌جلدی «تک‌گویی در سینمای ایران» به‌قلم رسول نظرزاده در 368صفحه وزیری و با قیمت 158هزار تومان توسط نشر تابان خرد منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...