دیوان دلگیر تبریزی؛ متضمن سروده‎‌های عاشورایی حاجی محمدحسین آقا تبریزی متخلص به دلگیر تبریزی از مرثیه‌‎سرایان عصر قاجار به تصحیح زنده‌یاد رحیم نیکبخت از سوی انتشارات سفیر اردهال منتشر شد.

دیوان دلگیر تبریزی سروده‎‌های عاشورایی حاجی محمدحسین آقا تبریزی  رحیم نیکبخت

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، تصحیحِ دیوان دلگیر تبریزی آخرین کار پژوهشی زنده‌‎یاد رحیم نیکبخت در حوزه مرثیه‌‎پژوهی است. این دیوان به اهتمام زهرا نیکبخت و با مقدمه‌‎ای از محمد طاهری خسروشاهی، سردبیر مجله سفینه تبریز در ماه محرم و همزمان با نخستین سالگرد زنده‎‌یاد رحیم نیکبخت منتشر شده است.

دلگیر تبریزی به سه زبان فارسي، تركي و عربی شعر سروده، و قدرت و تبحر ادبی و ذوق سرشار شاعر در نوحه‌ها و مرثيه‌های سوزناكش در مصيبت امام حسين (ع) به خوبی آشكار است. دیوان حاضر بر اساس تک نسخه خطی موجود در كتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره 31997 ـ 10 به کتابت محمدتقی تبريزی شكويی است.

در مقدمه نگاشته شده بر دیوان دلگیر تبریزی آمده است: «از مطالعه اشعار دلگیر تبریزی چنین برمی‎‌آید که او مردی متدین و متشرع و معتقد به حفظ ظواهر شریعت بوده است. ارادت خاصی به خاندان نبوت، به ویژه امام علی (ع) و امام حسین (ع) داشته است به طوری که بخش اصلی و اعظم دیوان مفصل او را مراثی اباعبدالحسین (ع) و مناقب امام علی (ع) تشکیل می‎‌دهد. دلگیر تبریزی به رغم رسم متداول عصر قاجار که مدیحه‎‌سرایی هنر اصلی شاعران بود، جز دو شعر کوتاه در مدح شاه قاجار، قصیده‎‌ای در ستایش کسی نسروده، لکن مراثی متعددی در رثای ائمه به ویژه حادثه کربلا سروده است.»

زنده‌یاد رحیم نیکبخت ایران‌شناس، تاریخ‌‎نگار انقلاب، مرثیه‌‎پژوه و پژوهشگر تاریخ آذربایجان 15 مرداد ماه 1400 بر اثر ابتلا به بیماری کرونا درگذشت.

دیوان دلگیر تبریزی در 668 صفحه رقعی و با قیمت 200هزار تومان توسط انتشارات سفیر اردهال منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ................

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...