محسن میرزایی، روزنامه‌نگار و تاریخ‌نگار مطبوعاتی در سن ۹۰ سالگی چشم از جهان فروبست. کتاب‌های «تاریخچه بریگاد و دیویزیون قزاق» و «تاریخ افشاریه» از آثار اوست.

محسن میرزایی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، محسن میرزایی، روزنامه‌نگار و تاریخ‌نگار ایرانی در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی در زنجان به دنیا آمد. وی از دانش‌آموختگان اولین دوره روزنامه‌نگاری در سال ۱۳۳۵ است که در همان سال از دانشسرای عالی موفق به اخذ مدرک لیسانس در رشته زبان و ادبیات فارسی نیز شد. همچنین میرزایی در واشنگتن در رشته‌های مرتبط با حوزه تبلیغات نیز تحصیل کرده است.

این روزنامه‌نگار و تاریخ‌نگار که روزنامه‌نگاری را با روزنامه اطلاعات آغاز کرد، از سال ۱۳۳۵ وارد حرفه روزنامه‌نگاری شده و بیشتر در حوزه تولید و نشر گزارش‌های تاریخ سیاسی ایران با مطبوعات همکاری دارد. وی هم‌چنین از پیشگامانِ تبلیغات مطبوعاتی در ایران بود. بسیاری از روزنامه‌نگاران مطرح ایران و اساتید علوم ارتباطات و تبلیغات از شاگردان این پیشکسوت مطبوعات هستند.

وی همکاری با آژانس تبلیغاتی فاکوپا را از سال ۱۳۳۷ آغاز کرده است. به اعتقاد این پیشکسوت صنعت تبلیغات در ایران، «فاکوپا» اولین کمپین واقعی تبلیغاتی به معنای علمی آن را در سال ۳۶ - ۱۳۳۵ برای روغن نباتی شاه‌پسند اجرا کرده است. میرزایی علاوه بر فاکوپا، با کانون آگهی زیبا از پایدارترین و بزرگترین آژانس‌های تبلیغاتی ایران نیز همکاری داشته است.

کتاب «تاریخچه بریگاد و دیویزیون قزاق» (از کلنل دومانتویچ تا میرپنج رضاخان سوادکوهی)،(2جلدی) اثر محسن میرزایی است. وی در این کتاب تمام اسناد، روایات و نظرات را در کنار هم آورده و درباره قرارداد قزاقخانه به طور صریح می نویسد: «شاه افسران قزاق را به ایران می آورده، دوره مأموریت آنها سه سال بود که اگر شاه تمایل داشت آنها را نگه می داشت و هر زمان نخواست می روند. وظیفه آنها هم فقط آموزش دادن فن سوارکاری و فنون نظامی به افسران ایرانی است، اما بعد می بینیم که کازاکوفسکی در گوشت، نفت، زغال، انتظامات و همه چیز پایتخت دخالت می کند.»

وی در کتاب «تاریخ افشاریه» می‌نویسد: ایل افشار منطقه خمسه که اینک زنجان خوانده می‌شود، یکی از ایلات مهم ایران است که گرچه در بسیاری از منابع به نقش آن در تحولات محلی و مملکتی، اشاره های فراوانی شده است، ولی تا کنون به صورت مستقل موضوع تحقیق و پژوهش نبوده است. آن چه اینک تحت عنوان تاریخ افشاریه ارائه می‌شود شرحی است به قلم «قاسم خان جهانشاهلو» خود از بزرگان این ایل، ادیب و سخنور، در مقام نوعی گزارش داخلی از تقسیمات طایفه‌ای، معرفی سران و بزرگان ایل که شاید تا حدودی از کاستی پیش گفته کم کرده و زمینه را برای پژوهش‌های بعدی در این موضوع فراهم کند.

همچنین کتاب «همدردان ناهمگون» یکی از آثار میرزایی است. سفر مهاجرت، ماحصل نهایی همراهی طیف گسترده‌ای از نیروهای سیاسی ایران با آلمان و عثمانی بر ضد روس و انگلیس در پی پیشامد جنگ اول جهانی، یکی از مهمترین حوادث این دوه از تاریخ معاصر ایران است و کتاب همدردان ناهمگون یادداشت‌های روزانه امیرحسین خان سردار شجاع یکی از این مهاجران در فاصله محرن 1335 تا ربیع الول 1336 از برهه‌ای از این سفر گزارش می‌دهد.

................ هر روز با کتاب ................

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...