کتاب «فلسفه پول» [The philosophy of money] نوشته گئورگ زیمل [Georg Simmel] با ترجمه جواد گنجی و صالح نجفی توسط نشر مرکز منتشر و راهی بازار نشر شد.



به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، گئورگ زیمل نویسنده این‌کتاب، جامعه‌شناس و فیلسوف آلمانی است که سال ۱۸۵۸ متولد شد و سال ۱۹۱۸ درگذشت. او را به‌عنوان یک‌فیلسوف نوکانتی و از پیشگامان علم جامعه‌شناسی می‌شناسند که جامعه‌شناسی صوری را پایه‌گذاری کرد و با اهمیت‌دادن به ساختار و قالب، معتقد بود باید اتفاقات و امور اجتماعی را بدون در نظر گرفتن محتوا بررسی کرد. مترجمان کتاب «فلسفه پول»‌ جدا از صحت و سقم انتساب زیمل به مکتب نوکانتی، نمی‌توان انکار کرد که از بسیاری جهات منشا الهام تفکر او فلسفه کانت بوده است.

«فلسفه پول» که پیش‌تر ترجمه‌ای از آن توسط بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده، یکی از آثار منحصربه‌فرد زیمل است. این‌کتاب دربردارنده مفاهیمی فلسفی، جامعه‌شناسانه، تاریخی و و روانشناسانه است اما در کل می‌توان آن را متنی فلسفی دانست که با یک روش فلسفی منسجم و مشخص، پیوندی دیالکتیکی بین جزئیات تاریخی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برقرار کرده است. زیمل در این‌کتاب، تحلیل‌های جامعه‌شناسانه و روانشناختی خود را برای تبیین و تفسیر فلسفی بحران سوژه مدرن که در اجزای زندگی اجتماعی وارد شده، به کار گرفته است.

بحران سوژه مدرن که زیمل در تلاش برای تحلیل آن، کتاب پیش‌رو را نوشته، عبارت است از تلاش فرد برای دستیابی به آزادی و خودآیینی در مواجهه با نیروهای عظیم جامعه، سنت، فرهنگ و تکنولوژی. به این‌ترتیب وقتی عملکرد پول در وجه تاریخی و فرهنگی‌اش در نظر گرفته شود، عملیات‌های ارزش‌گذاری و دلالت‌گری و معنابخشی آن را به عیان می‌توان مشاهده کرد. زیمل بصیرت‌های شوپنهاوری و نیچه‌ای را در تفسیر فلسفی خویش از تطور فرهنگی مسایل مربوط به معنا و ارزش ادغام کرده و استراتژی فلسفی ویژه‌ای طراحی کرده تا پروژه‌ هگلی تاریخ فکری و فرهنگی را از نو صورت‌بندی کند.

زیمل معتقد است قابلیت پول در تشدید نیروهای متضاد، به آن قدرتی ظاهراً نامحدود می‌دهد تا همزمان تجزیه کند و وحدت ببخشد. در نتیجه پول چیزهای کاملاً ناهمسان و نامشابه را هم‌ارز می‌کند، تا کیفیت را به کمیت تبدیل کند، و از مادی‌ترین جنبه‌های حیات مادیت‌زدایی کند.

نسخه اصلی «فلسفه پول» به زبان آلمانی بود که توسط تام باتومور و دیوید فریزبی به انگلیسی برگردانده شده و توسط جواد گنجی و صالح نجفی هم از انگلیسی به فارسی ترجمه شده است.

این‌کتاب دو بخش اصلی دارد که عبارت‌اند از «بخش تحلیلی» و «بخش ترکیبی» و هرکدام هم۳ فصل را در بر گرفته‌اند. به این‌ترتیب فصول اول تا سوم کتاب با عناوین «ارزش و پول»، «ارزش عنصر پول» و «پول در زنجیره اهداف» در بخش اول و فصول چهارم تا ششم با عناوین «آزادی فردی»، «هم‌ارز پولی ارزش‌های شخصی» و «سبک زندگی» هم در بخش دوم کتاب قرار گرفته‌اند.

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

بنا به صورت‌بندی قبلی _ که شامل حال این تحول هم می‌شود _‌ در وضعیتی که پول زمینه را برای جدایی داشتن و بودن میسر می‌سازد، باید گفت پول به وضوح بیان و نقطه پایان فرایندی است که پیش‌تر در دیگر سطوح حیات تاریخی پدید آمده بود. تا جایی که نظم اجتماعی مبتنی بر طایفه بود، پیوندی باثبات میان فرد و زمین وجود داشت. زیرا طایفه مالک مطلق‌العنان زمین و منافعش با منافع فرد یکسان بود. پیش از آن که مالکیت خصلتی فردگرایانه پیدا کند طایفه رشته پیوند میان بودن و داشتن بود. تبدیل شدن زمین به دارایی خصوصی در مراحل تاریخی بعدی _ با این که ظاهرا شخص را به دارایی‌اش پیوند می‌داد _ مع‌الوصف هر نوع پیوندی میان آن‌ها را چنان سست کرد که شخص مالک می‌توانست هر کاری با دارایی خود بکند. با ظهور اقتصاد پولی، پیش از همه در شهرهای قرون وسطا، وضعیتی پدید آمد که رهن دادن زمین و اجاره‌گرفتن از آن را ممکن کرد بی‌آن‌که تاثیری بر شخص مالک بگذارد یا جایگاه اجتماعی او را تنزل دهد. اقتصاد پولی باعث جدایی زمین از شخص مالک شد، تا جایی که حد گذاشتن بر مالکیت کامل دارایی _ چنان که در رهن می‌بینیم _ دیگر حمل بر تنزل مقام مالک نمی‌شد. رهن و فروش صرفا به‌عنوان مفرط‌ترین پیامدهای آن جدایی میان شخص و زمین پدیدار می‌شوند که نخست به واسطه پول ممکن شد. اما این‌فرایند پیش از ظهور پول آغاز شده بود، در مقطعی از تاریخ که نهاد طایفه منحل شد. فرایندی نظیر این را در تحولات بعدی می‌توان مشاهده کرد، یعنی زمانی که نظام پدرسالاری به دولت مشروطه تبدیل شد که در آن همه شهروندان در پیشگاه قانون از حقوقی برابر برخوردارند.

این‌کتاب با ۵۷۰ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۱۵۵ هزار تومان منتشر شده است.