یوستین گاردر

11 فروردین 1385

یوستین-گاردر

در اسلو نروژ به دنیا آمد. در دانشگاه اسلو به تحصیل زبان اسکاندیناوی و الهیات پرداخت و پیش از این که وارد عرصه نویسندگی شود، سال‌ها در برگن فلسفه تدریس می‌کرد... استاد ساده‌نویسی و ایجاز است. سه‌هزار سال اندیشه را در 600 صفحه می‌گنجاند و زیرکانه از قول گوته می‌گوید: «کسی که از سه هزار سال بهره نگیرد تنگدست به سر می‌برد.»

یوستین گاردر (Jostein Gaarder) در 18 اوت 1952 در اسلو نروژ به دنیا آمد. در دانشگاه اسلو به تحصیل زبان اسکاندیناوی و الهیات پرداخت و پیش از این که وارد عرصه نویسندگی شود، سال‌ها در برگن فلسفه تدریس می‌کرد؛ و پیوسته در فکر متن فلسفی ساده‌ای بود که به درد شاگردان جوانش بخورد و اینگونه بود که "دنیای سوفی" (1991) را نوشت. کتاب با استقبال غیرمنتظره‌ای روبرو گردید و تاکنون میلیون‌ها نسخه در جهان فروش رفته و به بیش از 50 زبان ترجمه شده است و به خاطر ارزش‌هاى تربیتى- آموزشى فراوانش به کتاب مرجع دانش‌آموزان بسیارى از نقاط جهان تبدیل شده است. البته باید توجه داشت که دنیای سوفی رمانی است با طرح و بسطی گیرا و دلنشین درباره هستی و علت محبوبیت عجیب و پیگیر آن در سراسر جهان همین است. قابل ذکر است که فیلمی هم از روی این کتاب و به همین نام تولید شده است.

گاردر استاد ساده‌نویسی و ایجاز است. سه‌هزار سال اندیشه را در 600 صفحه می‌گنجاند و زیرکانه از قول گوته می‌گوید: «کسی که از سه هزار سال بهره نگیرد تنگدست به سر می‌برد.» و چه راحت مباحث پیچیده فلسفه غرب را بی آن که مبتذل شود، به زبان ساده و شیوا و همه‌فهم بیان می‌کند: از جمله بهره‌‌جویی مسیحیت را از نظریه‌های افلاطون و ارسطو، ریشه گرفتن فرهنگ اروپایی را از فرهنگ سامی و هند ـ اروپایی، هگل را و بحث آن چه عقلی است ماندنی است، و دوران خود ما را و انسان محکوم به آزادی را و غیره و غیره.

او سال 1997 به همراه همسرش "سیری دانویگ" جایزه سوفی را بنیان نهاد. این جایزه که نامش را از رمان دنیای سوفی گرفته، جایزه بین‌المللی برای پاسداشت حامیان طبیعت و توسعه، جایزه‌ای به مبلغ 77هزار پوند است. از دیگر آثار وی می‌توان به "راز تولد"، "راز فال ورق"(The Solitaire Mystery) ، "زندگی کوتاه است" [این اثر با نام "همان گل" نیز در انگلیس منتشر شده] (1996)، "سلام کسی این‌جا نیست؟" (1996)، "قصرقورباغه‌ها" (1988)، "دختر درون آئینه" و "دختر صاحب سیرک" اشاره کرد.

"زندگی کوتاه است" یک رمان تاریخی درباره زندگی سنت آگوستین، قدیس مشهور مسیحی است. گاردر برای نوشتن این رمان از تکنیک مستند‌نمایی استفاده کرده است. با همه تفاوتی که میان این کتاب و کارهای دیگر گاردر وجود دارد، مضمون مورد علاقه او در این اثر نیز یکی از دغدغه‌های ازلی و ابدی بشر است: دغدغه ارتباط میان انسان، خدا و زندگی مادی.

گاردر اغلب داستان‌هایش را از زبان نوجوانان می‌‏نویسد.

مریم سادات فاطمی

از فروپاشی خانواده‌ای می‌گوید که مجبور شد او را در مکزیک بگذارد... عبور از مرز یک کشور تازه، تنها آغاز داستان است... حتی هنگام بازگشت به زادگاهش نیز دیگر نمی‌تواند حس تعلق کامل داشته باشد... شاید اگر زادگاهشان کشوری دموکرات و آزاد بود که در آن می‌شد بدون سانسور نوشت، نویسنده مهاجر و آواره‌ای هم نبود ...
گوته بعد از ترک شارلوته دگرگونی بزرگی را پشت سر می‌گذارد: از یک جوان عاشق‌پیشه به یک شخصیت بزرگ ادبی، سیاسی و فرهنگی آلمان بدل می‌شود. اما در مقابل، شارلوته تغییری نمی‌کند... توماس مان در این رمان به زبان بی‌زبانی می‌گوید که اگر ناپلئون موفق می‌شد همه اروپای غربی را بگیرد، یک‌ونیم قرن زودتر اروپای واحدی به وجود می‌آمد و آن‌وقت، شاید جنگ‌های اول و دوم جهانی هرگز رخ نمی‌داد ...
موران با تیزبینی، نقش سرمایه‌داری مصرف‌گرا را در تولید و تثبیت هویت‌های فردی و جمعی برجسته می‌سازد. از نگاه او، در جهان امروز، افراد بیش از آن‌که «هویت» خود را از طریق تجربه، ارتباطات یا تاریخ شخصی بسازند، آن را از راه مصرف کالا، سبک زندگی، و انتخاب‌های نمایشی شکل می‌دهند. این فرایند، به گفته او، نوعی «کالایی‌سازی هویت» است که انسان‌ها را به مصرف‌کنندگان نقش‌ها، ویژگی‌ها و برچسب‌های از پیش تعریف‌شده بدل می‌کند ...
فعالان مالی مستعد خطاهای خاص و تکرارپذیر هستند. این خطاها ناشی از توهمات ادراکی، اعتماد بیش‌ازحد، تکیه بر قواعد سرانگشتی و نوسان احساسات است. با درک این الگوها، فعالان مالی می‌توانند از آسیب‌پذیری‌های خود و دیگران در سرمایه‌گذاری‌های مالی آگاه‌تر شوند... سرمایه‌گذاران انفرادی اغلب دیدی کوتاه‌مدت دارند و بر سودهای کوتاه‌مدت تمرکز می‌کنند و اهداف بلندمدت مانند بازنشستگی را نادیده می‌گیرند ...
هنر مدرن برای او نه تزئینی یا سرگرم‌کننده، بلکه تلاشی برای بیان حقیقتی تاریخی و مقاومت در برابر ایدئولوژی‌های سرکوبگر بود... وسیقی شوئنبرگ در نگاه او، مقاومت در برابر تجاری‌شدن و یکدست‌شدن فرهنگ است... استراوینسکی بیشتر به سمت آیین‌گرایی و نوعی بازنمایی «کودکانه» یا «بدوی» گرایش دارد که می‌تواند به‌طور ناخواسته هم‌سویی با ساختارهای اقتدارگرایانه پیدا کند ...