با عاشق شدن به دختری زیبارو ناخواسته وارد بازی‌های سیاسی می‌شود... دست‌کم در قسمت‌هایی از زندگی‌مان دچار حس فریب‌خوردگی یا به تعبیری عامیانه «حس خریت» بوده‌ایم... آونگ شدن هر روزه‌مان در بین سه فضای عشق، سیاست و خیانت را به عریانی به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که چگونه ما گاه خود را در میان خریت‌هایمان در این سه فضا گرفتار می‌بینیم...

تجربه حس فریب‌خوردگی یکی از تجربیات مشترکی است که اکثر ما در زندگی روزمره‌مان با آن مواجه بوده‌ایم و حتی اگر به داشتن این حس به صراحت معترف نبوده باشیم، بی‌شک اتفاق افتاده است که در خلوت خود پشت همه نقاب‌هایی که از موفقیت و زرنگی به صورت داریم، دریافته‌ایم که دست‌کم در قسمت‌هایی از زندگی‌مان دچار حس فریب‌خوردگی یا به تعبیری عامیانه «حس خریت» بوده‌ایم. البته تجربه این حس محدود به انسان‌ معاصر نمی‌شود و عمری به اندازه طول تاریخ دارد. شاید بارزترین داستان تاریخی در مورد احساس فریب‌خوردگی و فریب دادن مربوط به ماجرای قتل ژولیوس سزار باشد؛ به روایت شکسپیر در نمایشنامه ژولیوس سزار زمانی که سزار مورد حمله توطئه‌گرانه سناتورهای خود قرار می‌گیرد، ابتدا از خود دفاع کرده و مبارزه جانانه‌ای می‌کند اما هنگامی که متوجه شد که بروتوس، نزدیک‌ترین دوستش نیز در این سوءقصد دست دارد، دست از مبارزه برداشته و تن به مرگ می‌دهد و در آن حین جمله معروفی «تو هم بروتوس؟ پس بمیر ای سزار» را به زبان می‌آورد.

تراژدی خریت علیرضا حسن‌زاده

کتاب «تراژدی خریت» نوشته علیرضا حسن‌زاده که توسط نشر مراوید در سال ۹۸ روانه بازار شد، در واقع به همین حس غالباً مشترک میان ما انسان‌ها می‌پردازد، آن هم در فضای عشق و سیاست و خیانت، فضاهایی که فارغ از معنای پیش‌نمونگی‌شان در اغلب اوقات زندگی‌مان بین آنها در رفت و آمد هستیم؛ عشق و علاقه شدیدمان گاه به اشخاص یا امور و تلاش برای دست یافتن یا حفظ آنها، و در عین حال دست و پا زدن در غرقاب عقلی مصلحت‌بین که بایدها و نبایدهای زندگی‌مان را هر روز به ما گوشزد می‌کند و در برخی اوقات ما را در تعارض با خواسته‌های قلبی‌مان قرار می‌دهد و در نهایت موجبات ورودمان به فضای سومی به نام خیانت را رقم می‌زند.

به این ترتیب، رمان تراژدی خریت آونگ شدن هر روزه‌مان در بین این سه فضا را به عریانی به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که چگونه ما گاه خود را در میان خریت‌هایمان در این سه فضا گرفتار می‌بینیم و خود را خری می‌یابیم که با همان ویژگی‌های غریزی‌مان‌ وارد دنیای انسان‌های مصلحت‌اندیش و منفعت‌طلبی شده‌ایم که به آسودگی، ته‌مانده اصول اخلاقی را به تیزاب عقل حسابگرشان از میان می‌برند چون نه در فضای عشق، که در فضای سیاستِ حسابگر تنفس می‌کنند و قواعد بازی آن فضا بر تصمیمات، ارزش‌گذاری‌ها و قضاوت‌هایشان حاکم است. از این‌رو طبق آن قواعد با ما در تعامل‌اند. اما متاسفانه ما تنها زمانی به درک این واقعیت ره می‌‌یابیم که خود را در فضای سوم، یعنی خیانت، می‌یابیم فضایی که در آن محکوم به فنا و باختن هستیم، جایی که در آن چونان شخصیت‌های این رمان وقتی در مقابل نور می‌ایستیم ناباورانه متوجه سایه‌مان می‌شویم که بر زمین نقش خری را به خود گرفته است و براحتی نمی‌توان دریافت که سایه‌مان حقیقت ماست یا ما حقیقت آن؛ آنچه که ماهیت تراژیک بودن این حس را گاه به کمدی تبدیل می‌کند.

رمان تراژدی خریت، که حاصل قلم‌فرسایی یک مردم‌شناس است مملو از استعاره‌هایی است که سویه‌های کنایه‌آمیز آنها متوجه واقعیت زندگی احساسی و عقلانی ماست. رمان از دو داستان تشکیل شده است که ارتباط مضمونی نزدیکی با یکدیگر دارند، یعنی هر دو داستان با فضای کلی رمان که درباره احساس فریب‌خوردگی است مرتبط‌اند. یکی داستان جوانکی در شمال ایران است که دربحبوحه سال‌های ۱۳۳۰ با عاشق شدن به دختری زیبارو ناخواسته وارد بازی‌های سیاسی می‌شود و دیگری داستان خری است که به شکلی اتفاقی به همراه همان ویژگی‌ها و خوش‌قلبی‌های غریزی خود تبدیل به آدم می‌شود و او نیز ناخواسته و بخاطر گرفتار شدن در دام عشقی مثلثی وارد عرصه سیاست می‌شود، که هر دوی این شخصیت‌ها تاوان ورود ساده‌لوحانه خود به عرصه‌ای که قواعد بازی آن را نمی‌دانند را با جان خود می‌پردازند.

رمان تراژدی خریت که در شش فصل تنظیم شده است با ورود به دنیای استعاره‌‌ها و ادغام‌های مفهومی جهان انسان‌ها و حیوانات به خواننده این امکان را می‌دهد که از پیش‌نمونه‌های معنایی مصادیق مطرح در رمان فراتررفته و تجربه‌ شخصیت‌های رمان را به عرصه‌های مختلف در زندگی روزمره خود تعمیم دهد و به کمک عنصر تخیل بتواند به بسط بصیرت حاصله از خواندن رمان دست یابد. این رمان می‌تواند برای خوانندگانی که علاقمند به زوایای پنهان عشق و سیاست هستند و به سناریوهای ممکن در دو راهی عقل و اخلاق توجه دارند جالب توجه باشد کسانی که مانند شخصیت‌های اصلی داستان در فضای سوم به دام افتاده و به تنگ آمده‌اند.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...