زنان برابر مردان | آرمان ملی


لیاقت انسان قرن بیست‌ویکم در یکجا ایستادن و تحمل فریادهای زورمندانه نیست...

منال شریف [Manal al-Sharif] زن جوان سعودی با جسارتش در زندگی و به تحریر درآوردن آن در کتاب «جسارت رانندگی» [Daring to drive : the young Saudi woman who stood up to a kingdom of me] این را به جهانیان اثبات کرد. منال زاده 1979 در شهر مکه است. دوران کودکی و نوجوانی‌اش را در محیطی بسته و پرتنش گذراند و به‌سبب سلطه‌ فرهنگ و آموزش‌ها و قوانین و سنت‌های خاص خانواده و جامعه سعودی تبدیل شد به دختری افراطی در باورهای خاص.

منال شریف [Manal al-Sharif] جسارت رانندگی» [Daring to drive : the young Saudi woman who stood up to a kingdom of me]

عربستان کشوری است که یک پادشاه و میلیون‌ها ملکه دارد، ملکه‌هایی که سالیان سال از حقوق طبیعی شهروندی و اجتماعی خود محروم بودند و برای حضور در اجتماع محتاج قیومیت مردان و محارمشان بوده و هستند. در عربستان و جوامع افراط‌گرا این زنان‌اند که مادرزاد مجرم به دنیا می‌آیند. اما منال شریف از معدود زنان سعودی است که با پشتکار و تحصیل و مقاومت در راهی پرفرازونشیب به پیش تاخت.

منال شریف یک مسلمان لیبرال است که شئونات را مانع پیشرفت زنان و رسیدن آنها به حقوق اجتماعی خود نمی‌داند... او هرگز فکر نمی‌کرد که به یک فعال حقوق زنان تبدیل شود... دختر افراط‌گرایی که تنها تمردش در دوران جوانی پیداکردن کار بود... او فارغ‌التحصیل کارشناسی علوم کامپیوتر است و در شرکت نفتی آرامکو مشغول به کار شد و تنها زنی بود که در بخش امنیت اطلاعات در میان مردان سعودی و غیرسعودی فعالیت داشت. او در این سال‌ها و با زندگی‌کردن در شهرکی که مختص کارکنان آرامکو بود و با تجربیات سفر و بعد از حادثه 11 سپتامبر، بیش از پیش به تبعیض جنسیتی و افراط در مذهب کشورش پی برد.

زنان در عربستان از بسیاری از ورزش‌ها و تفریحات سالم و مطالعه کتاب‌ها و... منع شده‌اند و تخطی از آن جرم است از جمله رانندگی... منال شریف طی سفری که به آمریکا برای گذراندن دوره تخصصی کاری داشت، تعلیم رانندگی دید و گواهینامه بین‌المللی دریافت کرد و بعد از یکسال به کشورش بازگشت. زنان سعودی اجازه رانندگی نداشتند و برای تردد با وسیله نقلیه حتما باید همراه با محارم خود یا قیم می‌بودند و این سنت مذهبی که به شکل قانون درآمده بود محدودیت‌های بسیاری برای آنها ایجاد کرده است. در سال 1990، 47 زن در عربستان دست به هنجارشکنی زدند و تابوی رانندگی را شکستند و منال راه آنها را سال‌ها بعد ادامه داد... او با رانندگی در ملأعام و پخش فیلم رانندگی‌اش در فضای مجازی و حمایت برادر و خانواده و دوستانش پویش «رانندگی زنان» را ایجاد کرد. رانندگی او منجر به دستگیری و زندانی‌شدن او و برهم‌خوردن آرامش خانواده و تنها پسرش شد؛ همین نقطه عطفی برای آغاز کشمکش برای رسیدن به برابری در جامعه‌ای نابرابر شد.

منال سوار بر «صندلی سرنوشت» شتابان و بدون واهمه اوج گرفت تا جایی‌که مجله تایم نام او را بین صد چهره تاثیرگذار دنیا قرار داد و جوایز بسیاری دریافت کرد. در راستای اصلاحات اقتصادی- اجتماعی بن‌سلمان، از سال 2018 دولت عربستان سعودی رسما رانندگی زنان در این کشور را مجاز شمرد. پس از اعلام این خبر، منال شریف در حساب توئیتر خود نوشت: «عربستان سعودی هرگز مثل قبل نخواهد شد. باران با اولین قطره آغاز می‌شود.» او همچنین در پیام دیگری نوشت: «امروز، آخرین کشور روی کره زمین اجازه داد زنان رانندگی کنند، ما (زنان) این کار را کردیم.»

در همین ساختار سال‌هاست برخی زنان همانند منال شریف برای حقوق‌شان مبارزه می‌کنند، در شرایطی که حتی قدم‌زدن در خیابان بدون مرد هم دشوار است. مصاحبه‌های گوناگونی از وضعیت اسفبار زنان در این کشور صورت گرفته که نشان می‌دهد آنها نه‌تنها از سوی دولت سعودی بلکه از جانب خانواده‌ها (پدر و برادران و حتی مادرانشان) نیز مورد بدرفتاری قرار می‌گیرند و در خانه نیز با آنها همانند برده رفتار می‌شود.

منال شریف اذعان دارد که زنان بدون عبای بلند مشکی و روبنده هنوز به بی‌عفتی متهم می‌شوند، و به‌عنوان «ناقضان اخلاق اجتماعی» از ورود آنها به اماکن عمومی جلوگیری می‌شود و حتی کار خود را از دست می‌دهند. در سال 2010 ظاهرا برای سهولت در امور اداری، اپلیکیشن موبایل اَبشر طراحی شد و با استفاده از این اپلیکیشن مردان خانواده‌های سعودی خروج و رفت‌وآمد زنان را کنترل می‌کنند. ابشر حتی خروج زنان عربستان به خارج از کشور را به سرپرستان اطلاع می‌دهد. به تعبیر رعنا احمد «اینجا زنان اجازه رویادیدن ندارند...»

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

کتاب جدید کانمن به مقایسه موارد زیادی در تجارت، پزشکی و دادرسی جنایی می‌پردازد که در آنها قضاوت‌ها بدون هیچ دلیل خاصی بسیار متفاوت از هم بوده است... عواملی نظیر احساسات شخص، خستگی، محیط فیزیکی و حتی فعالیت‌های قبل از فرآیند تصمیم‌گیری حتی اگر کاملاً بی‌ربط باشند، می‌توانند در صحت تصمیمات بسیار تاثیر‌گذار باشند... یکی از راه‌حل‌های اصلی مقابله با نویز جایگزین کردن قضاوت‌های انسانی با قوانین یا همان الگوریتم‌هاست ...
لمپن نقشی در تولید ندارد، در حاشیه اجتماع و به شیوه‌های مشکوکی همچون زورگیری، دلالی، پادویی، چماق‌کشی و کلاهبرداری امرار معاش می‌کند... لمپن امروزی می‌تواند فرزند یک سرمایه‌دار یا یک مقام سیاسی و نظامی و حتی یک زن! باشد، با ظاهری مدرن... لنین و استالین تا جایی که توانستند از این قشر استفاده کردند... مائو تسه تونگ تا آنجا پیش رفت که «لمپن‌ها را ذخایر انقلاب» نامید ...
نقدی است بی‌پرده در ایدئولوژیکی شدن اسلامِ شیعی و قربانی شدن علم در پای ایدئولوژی... یکسره بر فارسی ندانی و بی‌معنا نویسی، علم نمایی و توهّم نویسنده‌ی کتاب می‌تازد و او را کاملاً بی‌اطلاع از تاریخ اندیشه در ایران توصیف می‌کند... او در این کتاب بی‌اعتنا به روایت‌های رقیب، خود را درجایگاه دانایِ کل قرار داده و با زبانی آکنده از نیش و کنایه قلم زده است ...
به‌عنوان پیشخدمت، خدمتکار هتل، نظافتچی خانه، دستیار خانه سالمندان و فروشنده وال‌مارت کار کرد. او به‌زودی متوجه شد که حتی «پست‌ترین» مشاغل نیز نیازمند تلاش‌های ذهنی و جسمی طاقت‌فرسا هستند و اگر قصد دارید در داخل یک خانه زندگی کنید، حداقل به دو شغل نیاز دارید... آنها از فرزندان خود غافل می‌شوند تا از فرزندان دیگران مراقبت کنند. آنها در خانه‌های نامرغوب زندگی می‌کنند تا خانه‌های دیگران بی‌نظیر باشند ...
تصمیم گرفتم داستان خیالی زنی از روستای طنطوره را بنویسم. روستایی ساحلی در جنوب شهر حیفا. این روستا بعد از اشغال دیگر وجود نداشت و اهالی‌اش اخراج و خانه‌هایشان ویران شد. رمان مسیر رقیه و خانواده‌اش را طی نیم قرن بعد از نکبت 1948 تا سال 2000 روایت می‌کند و همراه او از روستایش به جنوب لبنان و سپس بیروت و سپس سایر شهرهای عربی می‌رود... شخصیت کوچ‌داده‌شده یکی از ویژگی‌های بارز جهان ما به شمار می‌آید ...