جوانی نسبتاً احساساتی و پرشور در خیابان به دختری برمی‌خورد که در او تأثیری حاد به جا می‌گذارد. در آغاز، این ضربه صاعقه‌آسا از حدود طبیعی فراتر نمی‌رود؛ که فردی یکه و تنها در حضور موجودی دلپذیر، که با لذتی خاص به سخنانش گوش فرا می‌دهد، احساس می‌کند. لیکن، پس از چند دیدار شبانه، که در آنها این دو جوان فقط به سخن گفتن با یکدیگر می‌پردازند، مرد می‌بیند که عشق افلاطونی او در تبدیل به طلب جسمانی شده است.
شبهای روشن (سپید) [Belye Nochi]. (White Nights) داستان بلندی از فئودور میخایلوویچ داستایفسکی(1) (1821-1881)، نویسنده روس، که در 1848 انتشار یافته است و از نظر زمانی، دومین اثر این نویسنده بزرگ است، اثری که خود داستایفسکی، در یکی از نامه‌هایش، آن را «رمان احساساتی» تعریف کرده است. مع الوصف با توجه به بافت غیرواقعی آن، درست‌تر این است که «تفنن رمانتیک» خوانده شود. جوانی نسبتاً احساساتی و پرشور در خیابان به دختری برمی‌خورد که در او تأثیری حاد به جا می‌گذارد. در آغاز، این ضربه صاعقه‌آسا از حدود طبیعی فراتر نمی‌رود که فردی یکه و تنها در حضور موجودی دلپذیر، که با لذتی خاص به سخنانش گوش فرا می‌دهد، احساس می‌کند. لیکن، پس از چند دیدار شبانه، که در آنها این دو جوان فقط به سخن گفتن با یکدیگر می‌پردازند، مرد می‌بیند که عشق افلاطونی او در تبدیل به طلب جسمانی شده است. وی برعهده می‌گیرد که از جانب دختر به نامه‌های نامزد او، دانشجویی ساکن شهر دیگر، پاسخ بنویسد و بدینسان برای خود رؤیای یک ماجرای عشقی شخصی دست و پا کند. ولی هنگامی که دانشجو بازمی‌گردد، دختر خود را به آغوش او می‌افکند و رؤیای عشق پاک جوان خیالپرست را به یکباره برباد می‌دهد. جوان، که از خواب مستی عشق بیدار شده است، به انزوای خود برمی‌گردد. نبوغ داستایفسکی در اینجا، با قدرتی سرشار از هیجان، خلاءی را که قهرمان داستان در آن دست و پا می‌زند نشان می‌دهد؛ قهرمانی که از سازگاری با واقعیت زندگی روزمره عاجز و به فرورفتن در کام احساس محکوم است. سبک بسیار ساده، ولی روشن و پراحساس داستایفسکی ترجمان همه لرزش‌های درونی است که خود نویسنده را هم، همچون آدم‌های داستانش، دستخوش غم و افسردگی می‌سازد.
احمد سمیعی (گیلانی) . فرهنگ آثار. سروش
اقتباس سینمایی «شبهای روشن» اثر فرزاد موتمن، 1381 ش.
1.Fedor Michailovic Dostoevski
................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............
