محمد پناه زاده | دین آنلاین


کتاب «یهودیان در ایران» [Jews of Iran: A Photographic Chronicle] اثر عکاس و مستندساز ایرانی حسن سربخشیان (با همکاری پروانه وحیدمنش) است که در قامت یک سند تاریخی در زمینه وضعیت حقوق اقلیت‌های مذهبی در ایران منتشر شده است.

یهودیان در ایران» [Jews of Iran: A Photographic Chronicle]

این کتاب یکی از زیباترین و پیچیده‌ترین داستان‌های ناگفته زمان ما را به تصویر می‌کشد. جامعه غرب اغلب یهودیان در ایران را جامعه‌ای اسیر و تحت ستم تصور می‌کنند که در داخل کشور خود بیگانه‌اند و در عین حال از ترک آن نیز محروم شده‌اند.

یهودیان در ایران» [Jews of Iran: A Photographic Chronicle]

کتاب یهودیان ایران مجموعه مصوری ست از ایران قرن 21 که نمای منحصربه‌فردی از جامعه یهودیان ایرانی را ارائه می‌دهد. نمایی که معمولاً برای دنیای غرب ناشناخته است.

یهودیان در ایران» [Jews of Iran: A Photographic Chronicle]

این کتاب نمایشگاهی سیار از وضعیت زندگی روزمره یهودیان محسوب می‌شود که توانسته در بخش مربوط به ایران که در ده شهر عکاسی شده، مناسبات حیات اجتماعی یهودیان را به تصویر بکشد. سیمایی از آداب، مناسک و عبادات یهودیان و اینکه چگونه این اقلیت مذهبی، با وجود زندگی در جامعه اسلامی درحال زیست است.

یهودیان در ایران» [Jews of Iran: A Photographic Chronicle]

سربخشیان و وحیدمنش پس از جلب اعتماد بسیاری از یهودیان اجازه پیدا کردند تا درباره‌ لحظات زندگی شخصی خانواده‌ها و جشن‌های آنان اسنادی را جمع آوری کنند. به همین دلیل کتاب حاضر توانسته به لایه‌های مختلفی از زندگی و مناسبات اجتماعی یهودیان بپردازد.

یهودیان در ایران» [Jews of Iran: A Photographic Chronicle]

در یکی از این عکس‌ها، پزشکی یهودی در بیمارستان دکتر سپیر در تهران، کودک تازه متولد شده‌ای را در دست دارد. در حاشیه آن آمده است این بیمارستان نخستین مرکز درمانی و خیریه یهودی است که با بیش از ۵۰ سال سابقه هم مسلمانان و هم یهودیان را درمان می‌کند. سربخشیان می‌گوید این تصویر برای من نمایی از آینده است.

یهودیان در ایران» [Jews of Iran: A Photographic Chronicle]

در بخش‌های مختلفی از این کتاب نشان داده می‌شود که یهودیان در ایران برای انجام آزادانه مراسم مذهبی خود مجاز هستند و علاوه بر اینکه مناسک جمعی و مذهبی خویش را برپا می‌دارند در ناخودآگاه و احساسات جمعی شان باعث می‌شود پیوند محکمی با کشور خود [ایران] احساس کنند.

یهودیان در ایران» [Jews of Iran: A Photographic Chronicle]

یهودیان در ایران» [Jews of Iran: A Photographic Chronicle]

ضمن اینکه، جامعه یهودیان در مجلس ایران نماینده‌ی‌ دائمی دارند و آزادانه در مدارس دینی به تبلیغ و تدریس دروس مربوط به دانش آموزان کلیمی و یهودی می‌پردازند و حضور انجمن کلیمیان در برخی شهرهای ایران گویای این امر است.

یهودیان در ایران» [Jews of Iran: A Photographic Chronicle]

کتاب «یهودیان در ایران» با بیش از یکصد عکس تمام رنگی، همراه با حاشیه نویسی بسیار و با مقدمه‌ای که توسط مورخ لیور بی‌استرنفلد [Lior B. Sternfeld] نوشته شده است، دیدگاه غربی ها را نسبت به این جامعه مذهبی زیر سؤال می‌برد.

حسن سربخشیان

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

تقبیح رابطه تنانه از جانب تالستوی و تلاش برای پی بردن به انگیره‌های روانی این منع... تالستوی را روی کاناپه روانکاوی می‌نشاند و ذهنیت و عینیت او و آثارش را تحلیل می‌کند... ساده‌ترین توضیح سرراست برای نیاز مازوخیستی تالستوی در تحمل رنج، احساس گناه است، زیرا رنج، درد گناه را تسکین می‌دهد... قهرمانان داستانی او بازتابی از دغدغه‌های شخصی‌اش درباره عشق، خلوص و میل بودند ...
من از یک تجربه در داستان‌نویسی به اینجا رسیدم... هنگامی که یک اثر ادبی به دور از بده‌بستان، حسابگری و چشمداشت مادی معرفی شود، می‌تواند فضای به هم ریخته‌ ادبیات را دلپذیرتر و به ارتقا و ارتفاع داستان‌نویسی کمک کند... وقتی از زبان نسل امروز صحبت می‌کنیم مقصود تنها زبانی که با آن می‌نویسیم یا حرف می‌زنیم، نیست. مجموعه‌ای است از رفتار، کردار، کنش‌ها و واکنش‌ها ...
می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...