کتاب «اروپا از اسطوره تا واقعیت» [L'Europe, du mythe à la réalité : histoire d'une idée] نوشته هانری دلسنجِر [Henri Deleersnijder] با ترجمه عبدالحسین نیک گهر توسط انتشارات فرهنگ معاصر منتشر شد.



به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، این کتاب در پی ایده اتحاد اروپا توسط اندیشمندان اروپایی از جمله ژان مونه و روبرت شومان می‌پردازد که در حال حاضر در معرض فروپاشی است همچنین به بررسی دیدگاه اندیشمندانی همچون راهب سن_ پیر در قرن هجدهم، ویکتور هوگو در قرن نوزدهم و آریستید بریان در قرن بیستم می‌پردازد.

در معرفی این کتاب آمده است:

«از شاهزاده خانم اورپه، دختر پادشاه فنیقیه، که نامش را به قاره اروپا داده است تا اتحادیه اروپای بیست و هفت عضو، از اسطوره خاستگاه‌ها تا واقعیت امروز، راهی بس طولانی پیموده شده است! به تعبیری از ویکتور هوگو، هوادار پرشور اتحادیه اروپا، درباره این بنای بی همتا می‌توان از «ایده ای پویا» سخن گفت.

در پی گیری ایده اتحاد اروپا این کتاب مسیر گاه شماری دقیقی را دنبال کرده و آرای پیشگامان طرح اتحاد اروپا را به طرز مبسوطی بررسی می‌کند. در برابر زمزمه‌های بازگشت هویتی و سایر انحراف‌های ناسیونالیستی، کتاب از اروپای ضامن صلحی پایدار و از توسعه اقتصادی در خدمت انسان و رفاه اجتماعی قاطعانه جانبداری می‌کند.»

نویسنده در این کتاب تلاش نکرده که صرفاً اثری تاریخی یا دانشنامه‌ای ارائه کند تا به اطلاعات خواننده بیفزاید یا او را سرگرم کندِ در واقع، او نگران سرنوشت اتحادیه اروپاست. کتاب «اروپا از اسطوره تا واقعیت» ماجرای اروپای واحد را از اسطوره‌ها آغاز می‌کند و به وضعیت فعلی اتحادیه اروپا در قرن بیست‌ویکم می‌رساند.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

«در قرن شانزدهم، اروپا به یک منطقه پرآشوب مبدل می‌شود. تصرف قسطنطنیه توسط ترکان عثمانی در ۱۴۵۳، سقوط غرناطه در اسپانیا در پایان جنگ‌های طولانی رکونکیستا در ۱۴۹۲، و کشف قاره آمریکا در همان سال توسط کریستف کلمب، دنیای مسیحیت را به سرعت تغییر داد، مسیحیتی که اروپا در طول سده‌های میانی، سال‌های خوب یا بد را با آن زیسته و با آن هم هویت شده بود. اصطلاح دینی که در آلمان پا به هستی گذاشته بود بیشتر باعث برخوردهای عقیدتی و مایه گسستگی‌های عمیق و پایدار د ر جامعه های اروپایی خواهد شد.

پیشروی پیروزمندانه قدرت ترکان عثمانی در قاره اروپا، تأثیری ماندگار بر روحیه مردم آن روزگار داشته است. دیدیم که پروژه جنگ‌های صلیبی که پاپ پی دوم، معروم به پیکولومینی به راه انداخت، جنگی دویست ساله بود. بدین ترتیب، خطر عثمانی که از منطقه جنوب شرقی اروپا سر برآورده و تا کشورهای مرکزی و حتی غربی اروپا گسترش یافته بود، برای متحد کردن اراده‌های مقاومت نظامی کشورهای پادشاهی مسیحی و سایر جمهوری‌ها یا امیر نشین ها کافی نبوده است. و از آن بدتر، دیدیم که فرانسوای اول، پادشاه فرانسه برای مقابله با کارل پنجم سر سلسله پادشاهی هابسبورگ با سلطفان عثمانی هم پیمان شده بود. تنها پس از جنگ دریایی لپانت در ۷ اکتبر ۱۵۷۱ به فرماندهی دن خوان اتریش بود که ترکان عثمانی به اجبار به وضعیت دفاعی، دست کم در سطح دریا، تن دادند.»

****

«خوشبختی ایده جدیدی در اروپاست» با این جمله مشهور است که لویی آنتوان دوسن_ ژوست، معروف به «ملک مقرب انقلاب» (یا فرشته مرگ) خطابه اش را در سوم مارس ۱۷۹۴ در مجلس کنوانسیون آغاز می‌کند. زمان مقارن با پایان عصر روشنگری هاست. در آغاز عصر روشنگری در فهرستی کمتر آرمان گرا، شارل_ ایرنه کاستل دو سن _ پیر در رؤیای آن بود که «خوشبختی» را به اروپا به ارمغان بیاورد، اروپایی که بر اثر جنگ‌های لویی چهاردهم تقریباً به ویرانه‌ای تبدیل شده بود. شارل ایرنه که او را بیشتر با نام راهب سن _پیر می‌شناسیم، همراه با کردینال پولینیاک در مذاکراتی شرکت کرده بود که در ۱۷۱۳ به پیمان صلح اوترخت انجامید و به جنگ جانشینی اسپانیا پایان داد.

مقدمه جستارش به نام، طرحی برای برگرداندن صلح پایدار به اروپا به راستی از نیست خیر این نویسنده و آکادمیسین خبر می‌دهد. دو بند اول آن سزاوار شرحی مبسوط است: «طرح من پیشنهاد وسایل برقراری صلحی پایدار میان همه دولت‌های مسیحی است. به هیچ عنوان از من نپرسید به موجب کسب کدام صلاحیت علمی به چنین موضوع والا و مهم پرداخته ام برای آن پاسخی ندارم، زیرا هر چند طی بیش از بیست و سه سال از هیچ کوششی برای آموختن عمیق مطالب مربوط به حکومت سیاسی کوتاهی نکرده ام، برای آنکه مطمئن هستم اینها همان چیزهایی هستند که شایستگی توجه کردن یک شهروند خوب را دارند.»

****

«تنها حقوق دان‌ها و سیاستمداران نبودند که به سرنوشت اروپا توجه داشته اند همانند ویکتور هوگو، نویسندگان و اندیشمندان دیگری نیز بودند که در نیمه اول قرن بیستم اروپا را مایه اندیشه ورزی ساخته بودند آنان که در اثر ضربه روحی ناشی از جنگ جهانی اول (۱۹۱۴_ ۱۹۱۸) که طی آن ملت‌های اروپایی به معنای واقعی کلمه یکدیگر را تکه پاره کرده بودند، در معرض بازخواست قرار گرفته بودند، که در این مورد خاص، واژه بازخواست حق مطلب را ادا نمی‌کند. به محض آنکه ساز و کار پیمان‌ها_ پیمان سه جانبه (آلمان، اتریش، مجارستان) و تفاهم سه جانبه (فرانسه، روسیه، انگلستان) شروع کردند به فروپاشیدن، کشتاری بی نام طی چهار سال طولانی جوانان اروپایی دستخوش دیوانگی مرگبار ناسیونالیسم و آنچه که بسیاری از مورخان امروز آن را «خشونت افزایی» جنگ می‌نامند، قلع و قمع کردند.

****

«اقدام جنایتکارانه هیتلر با هدف به بند کشیدن اروپا در رایش هزار ساله اش، نتوانست شعله مقاومت را خاموش کند. در تیره‌ترین ساعات قرن، زمانی که شماری از روشنفکران _ چون پیردریو لاروشل و مارسل دئات در فرانسه _ در وجود «پیشوا» طراح «کلیسای جامع آینده اروپا» را می‌دیدند، معترضان توانسته اند به غیرانسانی بودن ایدئولوژی نازی «نه» بگویند در بحبوحه این گسیختگی تاریخ، این بریدگی واقعی تمدن، و مخصوصاً پس از ضربه روحی آشویتز که منجر به کشف شوآ (هولوکاست) شد هر آینه امکان داشت ایده اتحاد اروپا از بین برود خوشبختانه چنین نشد چون که از درون نیروهای مقاومت در دوره جنگ بود که ایده اتحاد اروپا سر برآورد.

جزیره کوچک آتشفشانی ایتالیایی وانتوتنه واقع در دریای تیرنی در کرانه کامپانی کانون این مقاومت بود در واقع در ۱۹۴۱ بیانیه پایه گذاری فدرالیسم اروپایی برای یک اروپای آزاد و متحد توسط زندانیان سیاسی رژیم موسولینی که به این جزیره تبعید شده بودند نوشته شده است. نویسندگان اصلی این بیانیه دو روزنامه نگار ایتالیایی بودند آلتیرو اسپینلی و ارنستو روسی این بیانیه وانتوتنه که در اروپا مخفیانه دست به دست می‌گشت هم با هژمونی نازی وقت مخالف بود و هم با آنچه که می باید جامعه پس از جنگ می‌شد یعنی سلطه یک «سرمایه داری انحصارگرا» نشانه آشکار یک چشم انداز سوسیالیستی.

کتاب «اروپا از اسطوره تا واقعیت» در ۲۲۰ صفحه شمارگان هزار نسخه و قیمت ۸۵ هزار تومان عرضه شده است.

^{_{................}} هر روز با کتاب ^{_{...............}}