کاترین منسفیلد

24 اسفند 1399

کاترین منسفیلد، Mansfield, Katherine نام مستعار (نام واقعی کتلین بیچم Kathleen Beauchamp) بانوی داستان‌نویس زلند نو (1888-1923). کاترین در ویلینگتون Wellington، زلند نو، زاده شد. پس از گذراندن دوران کودکی، در چهارده سالگی به انگلستان فرستاده شد و در کوینز کالج Queen's College لندن به تحصیل ادامه داد و در ضمن به آموختن موسیقی پرداخت. در 1906 به زلند نو بازگشت، دو سال آنجا ماند و پس از دریافت مستمری از پدر بار دیگر به لندن رفت، در 1909 ازدواج کرد و بسیار زود از شوهر جدا شد. کاترین در 1911 اولین مجموعه داستان‌های کوتاه را به نام در یک پانسیون آلمانی In a German Pension انتشار داد و در آن شخصیت ابهام‌آمیز و حساسیت فراوان خود را که مشخص‌ساختن آن دشوار بود، نمودار ساخت؛ همچنین سبک بدیع خود را عرضه کرد. پس از آن مجموعه‌هایی دیگر از داستان‌های کوتاه منتشر کرد، از آن جمله بلیس Bliss (1920) پیروزی بزرگی به‌دست آورد و کاترین را به شهرت رساند. این مجموعه بیش از سایر آثارش جنبه‌های گوناگون روحی او را نمایان می‌سازد. یکنواختی موضوع‌ها در وصف دختران جوان رؤیایی و فقیر، کودکان بسیار حساس، شوهران یا دلدادگانی که به سبب عدم تفاهم از یکدیگر جدا می‌مانند، همچنین بدبینی و تسلیم و رضا در برابر حوادث زندگی که با حساسیت و ظرافت طبع و حتی رنجوری نویسنده تضاد کامل دارد، همه را پیش چشم می‌گذارد.

کاترین منسفیلد، Mansfield, Katherine

کاترین منسفیلد جامعه‌ی آشفته‌ی پس از جنگ را که آرزوها و کمال مطلوب قدیم و اصول گذشته را رها کرده، بی‌آنکه بتواند چیزی دیگر را جانشین آن سازد، توصیف می‌کند. داستانی که نام مجموعه را بر خود دارد، روزی از زندگی زن جوانی را شرح می‌دهد با شادی‌هایی که محیط دلفریب و هوای سکرآور بهاری در او پدید می‌آورد، خانه‌ی زیبا، غذای گوارا، گروه دوستان که به دور میز جمعند و او که احساس می‌کند واقعاً عاشق شوهر خویش است و ناگهان نابودگشتن همه‌ی سعادتی که در نظرش جاودان می‌آمد، به هنگامی که شوهر را در آیینه‌ی روبرو می‌بیند که بهترین دوست او را در آغوش کشیده است. این مجموعه تحلیلی بسیار لطیف و دقیق است از لحظه‌های پیش‌بینی‌نشده‌ی زندگی جاری. کاترین هرگز نتوانسته است از دنیای محدود خود بگریزد- دنیایی که در عین حال تابناک و بی‌رنگ و اضطراب‌آور است و در گرداب واقعیتی متشنج پیوسته در حال تحول. کاترین منسفیلد در 1918 با جان میدلتن مری John Middleton Murry که بعدها شرح حال کاترین را انتشار داد، ازدواج کرد و با او در نشر مجله‌ها و درج مقاله‌های گوناگون و داستان‌های کوتاه همکاری کرد، اما مرگ برادر در جنگ جهانی اول از نو زندگیش را تیره ساخت. در 1922 مجموعه داستان کوتاه گاردن پارتی The Garden Party را انتشار داد که به شوهرش تقدیم شده بود. کاترین بی‌آنکه در داستان‌های این مجموعه به تجزیه و تحلیل دقیق و عمیقی دست یابد، توانسته است زوایای پنهانی و درونی بشر را آشکار سازد و یکنواختی زندگی روزانه را بیان کند. در نظر کاترین ظواهر اشیاء چیزهای نامفهومی است، تنها توجه و علاقه به کاوش درون و شعور باطنی است که در آثارش با لحنی بسیار شاعرانه وصف می‌شود، کاترین به رنج‌های بشر نزدیک می‌شود. گریه‌های کودکی، آشفتگی‌های نوجوانی و تنهایی کهولت و جدایی افراد از یکدیگر با قلم او جان می‌گیرد.

نخستین قصه که نام مجموعه را بر خود دارد، خواننده را به خانواده‌ی ثروتمندی وارد می‌کند که ضیافتی باشکوه ترتیب داده است، در حالی‌که در همسایگی آن، خانه‌ی فقیرانه‌ای قرار دارد که پدر شش طفل در آن در حال نزع است. نویسنده عکس‌العمل‌هایی را که خبر مرگ همسایه در افراد خانواده‌ی ثروتمند ایجاد می‌کند، مورد مطالعه قرار می‌دهد. همه در شادی جشن غرقند و لاورا Laura قهرمان داستان نیز همسایه‌های تیره‌روز را فراموش کرده است، تا پس از رفتن میهمانان که بقیه‌ی غذاها را به خانه‌ی آنان می‌برد و هنگامی که در برابر جسد پدر خانواده قرار می‌گیرد، ناگهان همه‌ی احساس‌های مبهمی را که در طی روز بر روحش سنگینی می‌کرده، به صورت شیون و زاری بیرون می‌ریزد. هنر کاترین در سنجش زندگی درون اشخاص داستان است با لطف و ظرافت خاص خود.

مجموعه داستان «خانه عروسک» The Doll's House در 1922 منتشر شد. حوادث داستان‌ها بیشتر در زلند نو، وطن نویسنده و همچنین در فرانسه می‌گذرد که نویسنده سال‌های آخر زندگی را در آن گذرانده، در محافل ادبی آن شهرت فراوان به‌دست آورده و همانجا درگذشته است. قهرمانان این داستان‌ها کودکانند که در محیطی غم‌انگیز و مسخره‌آمیز بزرگ می‌شوند. داستانی که نام مجموعه را دارد، شادی و هیجان دیوانه‌وار مدرسه‌ای روستایی را بیان می‌کند، در لحظه‌ای که کودکان خانواده‌ی برونل Brunelle خانه‌ی بزرگی عروسکی دریافت و دوستان خود را به تماشای آن دعوت می‌کنند، تنها کودکان زن رختشویی که پدرشان در زندان است، اجازه نمی‌یابند که در این جشن و سرور شرکت کنند، و کیزبا برونل Kezia دختری که به ظاهر شخصیت نویسنده را معرفی می‌کند، می‌کوشد که از این فرمان سرپیچی کند، پس پنهانی کودکان بینوا را به تماشا می‌آورد که ناگهان غافلگیر می‌شود و دو کودک از شادی‌ها محروم می‌مانند و تنها به خاطره‌ی آن دل خوش می‌دارند. کاترین بدین‌طریق با همه‌ی قدرت و بینش خود، از حوادث ساده نکته‌های غم‌انگیز بیرون می‌کشد و با هنر داستان‌پردازی خود آنها را عرضه می‌کند.

از آثار دیگر کاترین منسفیلد این آثار است: بر روی خلیج At the Bay (1922)، آشیانه‌ی کبوتر Dove's Nest (1923) و مانند آن. مجموعه داستان‌های کاترین منسفیلد بسیار زود نظر منتقدان و عامه‌ی مردم را به خود جلب کرد، چنان‌که او را یکی از بزرگترین داستان‌نویسان عصر خود ساخت. کاترین که بیه بیماری سل مبتلا بود، در کشور فرانسه درگذشت. یادداشت‌ها Journal (1927) و نامه‌های کاترین منسفیلد Letters of Katherine Mansfield (1934) پس از مرگش منتشر شد. همچنین مجموعه‌ی داستان‌ها Collected Stories در 1945 به چاپ رسید. کاترین دوست د. هـ. لاورنس، آلدوس هاکسلی و ویرجینیا وولف بود و چنان‌که گفته می‌شود به‌صورت بعضی از شخصیت‌های داستان‌های آنان درآمده است.
در داستان‌نویسی کاترین منسفیلد تحت نفوذ چخوف Chekhov قرار داشته است، خاصه در نازک‌بینی و ظرافت و دقت و تعمق در حالات درونی و ادراکی آمیخته با حساسیت روح کودک و زن. کاترین منسفیلد در عین نویسندگی از روح زنانگی کامل برخوردار بوده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...