کتاب «روضه سوم از خلد برین در تاریخ بنی امیه و بنی عباس» به همت انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی اثر محمدیوسف واله قزوینی اصفهانی به تصحیح میرهاشم محدث منتشر شد.



به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، این اثر حاوی 2 سرفصل کلی با عناوین «بنی امیه» و «در ذکر خلفای بنی عباس» و یک مقدمه به قلم «پروفسور ویلم فلور» است.

در طلیعه این کتاب به قلم حسن بلخاری رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی آمده است: «بدون تردید، دوره صفوی، علیرغم نقد و انتقادها بر پاره‌ای عملکردها، یکی از درخشان‌ترین دوره‌های تاریخی ایران در تاریخ فرهنگ و تمدن ایرانی است. در حوزه سیاست، یکپارچه شدن ایران و گسترش قلمرو آن همراه با تلاش در جهت بازیابی عظمت ایران در دوره ساسانی، نقطه برجسته این دوران است. در حوزه مذهب و دیانت، اعلام تشیع به‌عنوان مذهب رسمی ایران و خروج فرهنگ شیعی از انزوای تاریخی خویش همراه با درخشش متفکّران نامدار و عالمان ژرف‌اندیشش که احیای عظیم حکمت اسلامی، ظهور حکمت متعالیه، شکل‌گیری نوعی نظام مدون فقهی و ظهور و بروز استعدادهای عظیم مولفان و متفکّران مذهبی شیعه، به‌عنوان نمودی از خدمات صفوی به فرهنگ شیعی را در پی داشت.

در حوزه هنر، معماری و شهرسازی، قابلیت عظیم این دوره در برکشیدن تمامی تجارب عظیم ماقبل خویش از جهان با شکوه ساسانی گرفته تا تحولات عمیق دوره‌های آل بویه، سلجوقی، ایلخانی و تیموری و بنیان‌گذاری مکتبی درخشان در هنر، معماری و شهرسازی فضایی که حکومت مقتدر صفوی ایجاد نمود، بستری برای رشد خلاقیت‌ها در حوزه‌های مختلف را فراهم آورد. من‌جمله این حوزه‌ها حوزه تألیف و تضنیف بود. برای این حقیر که پژوهشگر عرصه حکمت هنر و زیبایی است جالب توجّه است که در همین دوره، کتاب مهم گلستان هنر اثر قاضی احمد بن شرف‌الدین حسین حسینی منشی قمی مشهور به احمد منشی قمی (نگاشته شده در سال1015 ه) تالیف شده و برای نخستین بار تاریخ‌نگاری هنر در متن تمدن ایرانی آغاز می ‌شود. مورخ ارجمندی که تالیفات دیگری چون خلاصة التواریخ (تاریخ صفویه از شیخ صفی تا اوایل شاه عباس یکم)، جمیع الاخیار، مجمع الشعرا و مناقب الفضلا از او بر جای مانده ‌است. لکن این تاریخ‌نگاری که کثرت و عظمت تالیفات کتب تاریخی آن دوره، نشان از محبوبیت این حوزه و تعلّق شاهان صفوی به آن دارد صرفا تاریخ هنر و صناعت را شامل نشد بلکه در حوزه‌های مختلف تاریخی آثار بسیار ارزشمندی به رشته تحریر در آمد همچون: احسن‌التواریخ در دوازده جلد (بنا به ادعای مولف) که دو جلد پایانی آن باقی مانده ‌است. این اثر در زمان شاه تهماسب یکم صفوی نگاشته شده و اثر حسن روملو است.

تاریخ جهان آرای عباسی یا عباس‌نامه تالیف میرزا محمدطاهر وحید قزوینی که به بیان تفصیلی دودمان صفویه از آغاز تا شاه عباس دوم پرداخته ‌است.

تاریخ عباسی یا روزنامه ملا جلال منجم اثر جلال الدین محمد بن عبدالله منجم یزدی که به تاریخ ایران بین سال‌های ۹۸۴ تا ۱۰۲۰ قمری می‌پردازد. در این کتاب از اواخر زمامداری شاه طهماسب یکم تا اواخر بیست و پنجمین سال سلطنت شاه عباس یکم بحث شده است.

تذکره شاه طهماسب، نوعی خود زندگی‌نامه که توسط شاه طهماسب یکم، شاه صفوی نگاشته شده. شاهی که ۵۲ سال در ایران حکومت کرد.

تاریخ حیدری، نوشته حیدر بن علی حسینی رازی، که در عصر سلطنت شاه عباس یکم نوشته شده ‌است، تاریخ عالم‌آرای عباسی. در باب تاریخ پادشاهان صفوی از زمان شاه اسماعیل یکم تا پایان پادشاهی شاه عباس یکم نگاشته شده توسط اسکندر بیگ ترکمان در زمان سلطنت شاه عباس یکم و آثاری چون: ریاض الفردوس، نوشته محمد میرک بن مسعود الحسینی، در دوره صفوی؛ روضة الصفویه، نوشته میرزا حسن بن حسین جنابذی، نگاشته شده در سال 1036 ه. ق؛ شرفنامه بدلیسی، نوشته شرف بن شمس‌الدین بدلیسی در تاریخ کردستان. از مورخان عصر صفوی و مُسخِّر البـِلاد اثر محمدیار بن عرب قطغان در شرح سرزمین فرارود، خاندان شیبانیان و روابط ایرانیان و ازبکان در دوره صفویه، نگاشته شده در قرن دهم هجری و البته آثاری دیگر.

در این میان، یکی از نغز‌ترین آثار تاریخیِ تالیف شده در دوره صفوی، خُلدبرین اثر محمدیوسف واله اصفهانی به سال 1078 هجری قمری است کتابی در هشت روضه و یک خاتمه که مولف محترم در هر روضه، تعدادی حدیقه آورده است و شاید علت انتخاب الفاظی چون روضه و حدیقه همان باشد که صاحب معجم‌البدان در بیان روضه و حدیقه آورده: در بلاد عرب، روضه‌های فراوان یافت شود. معروف‌شان آنها هستند که مضاف واقع شده‌اند که قریب صدوسی وشش کلمه است و روضه عبارتست از زمین‌هایی است که به واسطه سیراب شدن، گیاه و سبزه می‌رویاند و وقتی که پرگیاه شد حدیقه‌اش نامند. » واله اصفهانی تاریخ خود را به این معنا سبزه‌زاری از معارف تاریخی خوانده است.

مصحح ارجمند و محترم، میرهاشم محدث که این اثر به همّت ایشان آماده تصحیح و آماده طبع و نشر گردید در پیشگفتار خود نکات ارجمندی در باب آن فرموده‌اند(من‌جمله این که بخش‌هایی از این اثر در دسترس نیست و آن چه از روضه‌ها باقی‌مانده مورد تصحیح قرار گرفته و به همین دلیل نیز این کتاب که روضه سوم از خُلد برین است ناتمام آغاز می‌گردد) و در ادامه مطالب ایشان، نیز نکاتی نغز از پروفسور ویلم فلور آمده که در شرح و بیان این اثر، مکفی و وافی به مقصود است. فلذا از بیان هر آن‌چه در باب این اثر است چشم می‌پوشم و خوانندگان محترم را برای آشنایی با اهمیّت این اثر به قرائت این دو پیش سخن دعوت می‌ نمایم.»

کتاب «روضه سوم از خلد برین در تاریخ بنی امیه و بنی عباس» در شمارگان 500 نسخه و با قیمت60000 تومان از سوی انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر و به علاق‌ مندان به مطالعه کتب تاریخی عرضه شده است.

^{................} هر روز با کتاب ^{...............}