تاریخ منتظم ناصری. کتابی تاریخی به فارسی تألیف محمدحسن خان اعتمادالسلطنه (صنیع الدوله) مترجم، رئیس دارالطباعه و دارالترجمه ناصرالدین شاه. او این کتاب را بین سال‌های 1298 و 1300 تألیف و به شاه تقدیم کرد. اهمیت کتاب در آن است که برای نخستین بار تاریخ عمومی جهان، از هجرت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) تا آغاز دولت قاجاریه، براساس تقسیم جغرافیایی جهان به چند قاره (آسیا، اروپا، افریقا و بعدها امریکا) تنظیم شده است. نظم سنواتی و اهدای آن به ناصرالدین شاه نام کتاب را برای آن فراهم آورده است.

یکی از دلایل اعتمادالسلطنه برای تألیف "تاریخ منتظم ناصری" تأخیر وی در تألیف جلد پنجم "مرآة البلدان" به سبب فراهم نبودن اطلاعات صحیح از بعضی بلاد بود؛ ولی علت مهم‌تر آن‌که تا آن زمان کتابی به زبان فارسی در تاریخ مختصر و عمومی ایران و جهان که محدود به شرح سلطنت سلاطین و جنگ و صلح آن‌ها نباشد بلکه «هرگونه حوادث از قبیل تولد و ارتحال علما و اعیان ممالک، اختراعات و انکشافات، بروز امراض عمومی، حتی بعضی از خسوف و کسوف» را شامل شود نگاشته نشده بود. اعتمادالسلطنه کتاب خود را در دو بخش و مجموعا در سه جلد سامان داد با این توضیح که: «در ممالک اسلامیه از صدر اسلام تاکنون دو قسم فرمانروایی در کار بوده: یکی حکمرانی مذهبی به عنوان خلافت. دیگری حکومت اسلامیه به اسم سلطنت». بدین ترتیب بخش اول از هجرت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) تا زوال خلافت عباسیان (656) و بخش دوم از استیلای هلاکوخان و طایفه مغول تا زمان مؤلف را شامل شده است.

مؤلف جلد دوم را با ذکر حوادث 1193 (سال درگذشت کریم خان زند) به پایان برده و توضیح داده است که به «اقتضای ادب و تکلیف چاکری » شرح سلطنت سلسله قاجاریه را در ذیل «تواریخ دیگر» ننوشته و ازین رو جلد سوم را به سلسله قاجار از زمان تأسیس تا 1300 اختصاص داده است. بخش یا جلد اول کتاب به تصریح مؤلف تا حوادث 628 خلاصه و ترجمه "الکامل فی التاریخ" ابن اثیر است. او پس از این تاریخ از منابع دیگری چون "تاریخ ابوالفداء" بهره برده است. وی همچنین برای ضبط صحیح اعلام و تاریخ‌ها از "وفیات الاعیان" ابن خلکان استفاده کرده است.

با این‌همه غلط‌های نسخه‌های خطی به "تاریخ منتظم ناصری" نیز راه یافته است؛ برای مثال اعلامی چون براءبن عازب، جزیره رودس، عمارة بن شهاب. در بخش دوم شامل جلدهای دوم و سوم از کتاب‌هایی چون "تاریخ مغول" نسوی مطلع سعدین، "حبیب السیر"، "احسن التواریخ" و "عباس‌نامه" استفاده شده. علاوه بر این در جلد سوم کتاب منبع مهم مؤلف "ناسخ التواریخ" است. علاوه بر این مؤلف برای نگارش تاریخ جهان به منابع فرانسوی هم مراجعه نموده است.

مؤلف در پایان هر سه جلد تقویم همان سال را به چاپ رسانده و در پی آن جدولی از اسامی شاهان قاجار ترتیب داده که شامل سال تولد و مرگ و مدت سلطنت آنهاست و در ادامه گزارش "سلطنت عظمی" را شامل معرفی خانواده سلطنت، اسامی امرا و رؤسای طوایف و خوانین و ادارات دولتی را  به تفصیل آورده که از فصول حایز اهمیت کتاب است. هرچند سکوت او درباره برخی رجال بزرگ عصر قاجار چون میرزا تقی خان امیرکبیر و اقدامات و آثار مهم آنان تأمل برانگیز به نظر می‌رسد.

وجود پاره‌ای خطاهای تاریخی در کتاب، از چشم منتقدان دور نمانده است. خود او هم گاهی به اختلاف رأی مؤلفان یا خطای آنان اشاره کرده است. احتوای "تاریخ منتظم ناصری" بر برخی آثار منحصر به فرد از جمله "تاریخ افغانی" تألیف شیخ عبدالنبی منشی بهبهانی و رساله‌ای منسوب به سیّاحی اروپایی با عنوان "عبرت‌نامه" یا "بصیرت‌نامه" در شرح اسباب زوال دولت صفویه ترجمة عبدالرزاق بیگ) و نیز تقویم تطبیقی هجری قمری و میلادی از سال یکم هجری تا 1300 بر اعتبار کتاب افزوده است. اعتمادالسلطنه بر اهمیت کتاب خود از جهت "تقویم تطبیقی" که تا آن تاریخ در هیچیک از «کتب فارسی و عربی و فرانسه معتبر که به وضع منتظم ناصری تألیف شده» وجود نداشته واقف بوده است. این نکته نیز درخور ذکر است که به سبب مراجعه صنیع الدوله به منابع فرانسوی برخی نام‌های جغرافیایی جهان اسلام با ضبط لاتینی در کتاب آمده است. مانند "فز" و "تولدو" و "کردو" به جای فاس و طلیطله و قرطبه. اعضای دارالطباعه ــ از جمله آقامیرزا حسن معلم و مترجم عربی و میرزا محمدحسین ادیب ملقب به فروغی ــ در تالیف کتاب به صنیع الدوله کمک کرده‌اند.

جلد اول تاریخ منتظم ناصری را "حسون البراقی" به عربی برگردانده و ژوکوفسکی نیز آن را به روسی ترجمه کرده است. محمداسماعیل رضوانی کتاب را بین سال‌های 1363 تا 1367ش با مقدمه و دو فهرست اعلام به چاپ رسانده است. این کتاب در سال 1364 هم به همت انتشارات دنیای کتاب در تهران صورت پذیرفت که با اتمام چاپ اول اقدامی در راستای تجدید چاپ آن صورت نگرفت.

منیژه ربیعی. دانشنامه جهان اسلام

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...