هزارتوی مرگ | سازندگی


استوارت تورتن [Stuart Turton] با نخستین رمانش «هفت مرگ اولین هاردکسل» [The Seven Deaths of Evelyn Hardcastle] موفقیت‌های چشمگیری را به دست آورد: کتاب برنده جوایز بسیاری شد از جمله جایزه کاستا و به‌رتبه نخست پرفروش‌ترین کتاب‌های ساندی‌تایمز راه یافت و به بیست‌وهشت زبان ترجمه شد از جمله فارسی با دو ترجمه: ترجمه زهرا چفلکی در نشر روزگار، و ترجمه نرگس جلالتی در نشر کتابسرای تندیس.

استوارت تورتن [Stuart Turton]  ترتن ترتون هفت مرگ اولین هاردکسل» [The Seven Deaths of Evelyn Hardcastle]

استوارت تورتن در این رمان مکان و زمانی کلاسیک برای وقوع قتل رازآلود داستانش برگزیده است: خانه‌ا‌‌ی به سبک عمارت‌های بزرگ و ییلاقی دهه‌ 1920. اما از همان ابتدای داستان، آدم می‌فهمد که ابدا با جهان داستان‌های هرکول پوآرو و خانم مارپل روبه‌رو نیست.

راوی داستان در جنگلی تاریک و بارانی به هوش می‌آید، لباس پلوخوری شخص دیگری را تنش می‌بیند، احساس می‌کند در تنش غریبه است و ذهنش با ذهن شخص دیگری کلنجار می‌رود. طولی نمی‌کشد که متوجه می‌شود در بدن شخص دیگری‌ قرار دارد. هیچ یادش نمی‌آید کیست یا چطور در این تن غریبه حبس شده است. شاخه‌ها از پشت، لباسش را می‌درند. چیز سنگینی داخل جیبش می‌افتد و صدای گوش‌خراشی دم گوشش می‌گوید: «به سمت شرق». راوی یک‌دفعه آن شی را از جیبش بیرون می‌کشد و می‌بیند یک قطب‌نمای طلایی ا‌ست.

بالأخره مرد داستان می‌فهمد اسمش اِیدِن بی‌شاپ است. او در مهمانی بزرگی در عمارتی ییلاقی و دورافتاده، حضور دارد و بالأخره می‌فهمد که حضورش در آنجا بی‌علت نیست. شخص نقاب‌داری با ایما و اشاره به او می‌رساند که آن روز قتلی در عمارت اتفاق خواهد افتاد، قتلی که اما شبیه قتل نیست. اوِلین هاردکسل، دختر صاحبان عمارت هاردکسل، قرار است آن شب به دست کسی به قتل برسد و بی‌شاپ هشت شانس برای حل معمای قتل او دارد. او هشت‌بار این یک روز را زندگی خواهد کرد، اما نه در یک تن. او هرروز، در جلد یک نفر جدید، که از مهمانان عمارت است، بیدار خواهد شد. بی‌شاپ روزی را که در جلد میزبان قبلی بوده به یاد می‌آورد، اما اگر تا روز هشتم اسم قاتل را به فرد نقاب‌دار ندهد، به روز اول بازمی‌گردد و حافظه‌اش پاک می‌شود. آن ‌وقت مجبور است همه‌چیز را از نو تجربه کند، مثل همین حالا که خدا می‌داند صدمین‌بار و بلکه هم هزارمین بارش است که این بازی را از سر می‌گیرد.

به موقعش فرد نقاب‌دار به او می‌گوید که در این بازی تنها نیست و رقیبانی هم دارد؛ دو نفر دیگر از مهمانان شرکت‌کننده در مهمانی خانه‌ ییلاقی نیز میزبان ارواح بیگانه‌ای هستند و باید پرده از راز قتل بردارند. فقط یکی از این سه نفر است که می‌تواند موفق به کشف راز قتل شود و از این طریق از حلقه‌ زمان خلاصی یابد. برای به حرکت واداشتن بی‌شاپ در این بازی، خدمتکاری روانی و چاقو‌به‌دست را دائماً پی او می‌فرستند که نوبتی سراغ هر کدام از میزبان‌ها می‌رود.

این خلاصه سر سوزنی حق مطلب را درباره‌ طرح پیچیده و پرتعلیق داستان ادا نمی‌کند. نویسنده‌ با نوشتن داستانی چنین هیجانی و تمام‌عیار در مقابل کسانی مثل ادگار آلن پو یا استفنن کینگ عرض‌اندام کرده است. واقعا آن خدمتکار روانی کیست و چرا اینقدر خطرناک است؟ صاحبان عمارت کیستند؟ آیا آن‌ها هم بخشی از این بازی خطرناک‌اند و از عاملان قتل دختر خودشان؟ و هزاران پرسشِ بی‌پاسخِ دیگر. تقریبا در هر صفحه از کتاب یک چرخش وجود دارد. واقعا که چه لذتی دارد غرق‌شدن در چنین کتابی، کشف رازها و واژگون‌شدن در سر هر پیچ این هزارتوی پیچ‌در‌پیچ. کتاب نه‌تنها آنچه در ابتدا به‌نظر می‌رسد نیست، بلکه حتی پس از آشکارشدن آنچه در ابتدا فکر می‌کردید هم، باز آنچه حالا فکر می‌کنید هم نیست!

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...