کتاب «تاریخ غیرت» داستانی است از مقاومت مردم همدان در مقابل یورش لشکر عثمانی. کتابی که نویسنده در زمان نگارش آن فقط ۱۷ سال داشت.
به گزارش کتاب نیوز به نقل از تسنیم، «تاریخ غیرت»، نوشته موسی نثری همدانی، رمانی است تاریخی که در بازه زمانی سال‌های پایانی حکومت صفویه روایت می‌شود؛ دوره‌ای که دربار ایران محل آمد و شد افراد فاسد است و مملکت محل تاخت و تاز اقوام مختلف.
موسی نثری همدانی در سال 1260 در دستجرد کبودرآهنگ همدان متولد شد. هرچند در میان عامه مردم چندان شناخته شده نیست، اما نثری را باید از پایه‌گذاران و نویسندگان تأثیرگذار در حوزه‌های مختلف دانست. او در زمینه‌های گوناگون ادبی فعالیت کرده، از جمله روزنامه‌نگاران سال‌های پایانی قاجار و اوایل پهلوی است، در غزل دستی داشته و ... اما آنچه نثری را نسبت به هم‌عصران خود متمایز می‌کند، تأثیر او بر رمان‌نویسی تاریخی است که «تاریخ غیرت» از جمله نمونه‌های موفق در کارنامه اوست. نثری علاوه بر این کتاب، آثار دیگری نیز در این ژانر دارد که از این جمله می‌توان به رمان «عشق و سلطنت» اشاره کرد.
«تاریخ غیرت» رمانی است تاریخی با چاشنی عشق. داستانی است از شرح مقاومت مردم همدان در مقابل هجوم سپاه عثمانی به فرماندهی احمد پاشا در سال 1136 هجری قمری. دست‌نویس این اثر سال‌ها مفقود بود و گاه به اشتباه آن را جلد نخست از رمان سه‌جلدی «عشق و سلطنت» می‌پنداشتند. تا اینکه پس از پیدا شدن این دست‌نویس، رمان برای نخستین‌بار با تلاش مهدی به‌خیال و با ویراست مصطفی قهرمانی‌ارشد منتشر شد و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت.
این اثر را می‌توان از چند وجه اثری خواندنی معرفی کرد؛ نخست تبحر نویسنده در خلق یک رمان تاریخی است؛ آن هم در زمانی که نگارش در این ژانر چندان در ایران سابقه طولانی ندارد. نحوه روایت و سبک نویسنده در خلق «تاریخ غیرت» نکته مثبت دیگر این اثر است. او با استادی تمام عشق و حماسه را به هم گره می‌زند و از دل آن داستانی پر از کشش و تعلیق را روایت می‌کند.
«تاریخ غیرت» را از وجه دیگری نیز می‌توان توصیف کرد. نویسنده در این کتاب دست مخاطب خود را می‌گیرد و به کوچه پس کوچه‌های شهر همدان، در آستانه یورشی عظیم می‌برد. نگاه جامعه‌شناسانه به رمان و از سوی دیگر، توجه و تمرکز نویسنده بر فرهنگ جاری بر این منطقه از دیگر نکاتی است که برای مخاطب امروز جالب توجه است. همیاری اقلیت‌های دینی مانند یهودیان به هم‌وطنان مسلمان خود، وطن‌دوستی و مقاومت در نگاه مردم آن زمان، معماری و سبک زندگی و ... همگی از نکاتی است که از دریچه یک نویسنده نکته‌بین نقل شده است.
گویا نثری قرار بود دو جلد دیگر را نیز بر این اثر بیفزاید، اما بنا به دلایلی منصرف می‌شود و حتی از انتشار «تاریخ غیرت» نیز جلوگیری می‌کند. طی یکصد سال گذشته آثار متنوعی در حوزه تاریخ نوشته شده است، آثاری که هر کدام بر تمرکز بر بخشی از تاریخ پر فراز و نشیب این سرزمین، قصه‌ای را روایت می‌کند. در این میان «تاریخ غیرت» جزو اولین تلاش‌ها به سبک داستان‌های امروزی است؛ اثری که خواندنش ما را به یاد «آتش بدون دود» ابراهیمی نیز می‌اندازد.
