«نهادهای اجتماعی و ساختار اقتصادی امپراتوری هخامنشی» [Politicheskai︠a︡ istorii︠a︡ Akhemenidskoĭ derzhava] نوشته محمد داندامایف [Muhammad Dandamayev] و ترجمه حسن شایگان توسط نشر تاریخ ایران به چاپ سوم رسید. داندامایف در آثارش روایتی انتقادی از تاریخ هخامنشیان دارد.

نهادهای اجتماعی و ساختار اقتصادی امپراتوری هخامنشی» [Politicheskai︠a︡ istorii︠a︡ Akhemenidskoĭ derzhava] نوشته محمد داندامایف [Muhammad Dandamayev]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، نشر تاریخ ایران سومین چاپ کتاب «نهادهای اجتماعی و ساختار اقتصادی امپراتوری هخامنشی» نوشته محمد ع. داندامایف و ترجمه حسن شایگان را با شمارگان هزار نسخه، ۴۸۲ صفحه و بهای ۹۵ هزار تومان منتشر کرد. چاپ نخست این کتاب در پاییز ۱۳۹۷ با شمارگان هزار نسخه و بهای ۵۰ هزار تومان منتشر شده بود. چاپ دوم کتاب نیز با همان مشخصات چاپ اول در زمستان ۹۷ در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

کتاب یازده فصل و سه پیوست دارد. عناوین فصول کتاب به ترتیب به این شرح است: «یک رویداد عمده تاریخی»، «دیوانمداری دولت»، «سیستم‌های قانونی»، «روابط زارعی»، «برده داری و ساختار جامعه»، «مالیات‌های دولتی و قیود بیکاری»، «سیستم‌های پولی»، «خزانه داری‌ها»، «تجارت»، «قیمت‌ها» و «ارتش». همچنین «برده داری در بابل»، «جنگ اسکندر» و «حفاری پر حفره» عناوین سه پیوست کتاب است.

داندامایف در این کتاب به فرهنگ و نهادهای اجتماعی ایران از ظهور قبایل ایرانی بر روی فلات ایران تا پایان دوره هخامنشی (قرون ۱۱ - ۱۴) پرداخته و تصویری عاری از کژی و کاستی از تاریخ مادها و پارس‌ها را بر پایه بقایای باستان‌شناختی بازآفرینی می‌کند. پژوهش او از آن جهت مهم است که می‌تواند نقطه شروعی برای مطالعات انتقادی ایرانیان درباره دوره هخامنشیان باشد. تاریخ نگاران ایرانی و عامه مردم از دوران هخامنشیان ستایشی اسطوره‌گون دارند و این چندان با داده‌های علمی و باستان شناختی نمی‌خواند. در نگاه به تاریخ باید حس ناسیونالیستی را به کناری گذاشت و انحرافات را دید.

محمد عبدالقدیرویچ داندامایف درگذشته به سال ۲۰۱۷، در روستای اونچوکتل داغستان به دنیا آمد. در سال ۱۹۵۲ از دانشکده تاریخ سازمان تربیت معلم لنینگراد فارغ‌التحصیل شد و طی سال‌های ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۸ تحصیلات تکمیلی‌اش را در مؤسسه تاریخ علوم آکادمیک شوروی در مسکو گذراند.

داندامایف از سال ۱۹۵۹ تا اواخر عمر در مؤسسه شرق‌شناسی علوم آکادمیک روسیه به تدریس و پژوهش اشتغال داشت. او در ۱۹۹۷ او عضو آکادمی روسیه شد. تحقیقات اصلی او شامل امپراطوری باستانی ایران، تاریخ، سنت‌های اجتماعی و فرهنگ بابل طی هزاره اول قبل میلاد مسیح است. وی به زبان‌های پارسی باستان، اکدی، انگلیسی و برخی زبان‌های اروپایی جدای از زبان مادری‌اش مسلط بود. از دیگر کتاب‌های داندامایف درباره پادشاهی هخامنشیان که به فارسی ترجمه شده می‌توان به این عناوین اشاره کرد: «تاریخ سیاسی هخامنشی» با ترجمه فرید جواهر کلام، «ایران در دوران نخستین پادشاهان هخامنشی» با ترجمه روحی ارباب و «ایرانیان در بابل هخامنشی» با ترجمه محمود جعفری دهقی.

حسن شایگان، مترجم این کتاب نیز استاد بازنشسته اقتصاد از فلوریدا آتلانتیک یونیورسیتی است. از دیگر کتاب‌های منتشر شده او می‌توان به «حلقه مفقوده در ایدئولوژی مارکس: به مناسبت دویستمین سالزاد کارل مارکس» اشاره کرد.

................ هر روز با کتاب ...............

که واقعا هدفش نویسندگی باشد، امروز و فردا نمی‌کند... تازه‌کارها می‌خواهند همه حرف‌شان را در یک کتاب بزنند... روی مضمون متمرکز باشید... اگر در داستان‌تان به تفنگی آویزان به دیوار اشاره می‌کنید، تا پایان داستان، نباید بدون استفاده باقی بماند... بگذارید خواننده خود کشف کند... فکر نکنید داستان دروغ است... لزومی ندارد همه مخاطب اثر شما باشند... گول افسانه «یک‌‌شبه ثروتمند‌ شدن» را نخورید ...
ایده اولیه عموم آثارش در همین دوران پرآشوب جوانی به ذهنش خطور کرده است... در این دوران علم چنان جایگاهی دارد که ایدئولوژی‌های سیاسی چون مارکسیسم نیز می‌کوشند بیش از هر چیز خود را «علمی» نشان بدهند... نظریه‌پردازان مارکسیست به ما نمی‌گویند که اگرچه اتفاقی رخ دهد، می‌پذیرند که نظریه‌شان اشتباه بوده است... آنچه علم را از غیرعلم متمایز می‌کند، ابطال‌پذیری علم و ابطال‌ناپذیری غیرعلم است... جامعه‌ای نیز که در آن نقدپذیری رواج پیدا نکند، به‌معنای دقیق کلمه، نمی‌تواند سیاسی و آزاد قلمداد شود ...
جنگیدن با فرهنگ کار عبثی است... این برادران آریایی ما و برادران وایکینگ، مثل اینکه سحرخیزتر از ما بوده‌اند و رفته‌اند جاهای خوب دنیا مسکن کرده‌اند... ما همین چیزها را نداریم. کسی نداریم از ما انتقاد بکند... استالین با وجود اینکه خودش گرجی بود، می‌خواست در گرجستان نیز همه روسی حرف بزنند...من میرم رو میندازم پیش آقای خامنه‌ای، من برای خودم رو نینداخته‌ام برای تو و امثال تو میرم رو میندازم... به شرطی که شماها برگردید در مملکت خودتان خدمت کنید ...
رویدادهای سیاسی برای من از آن جهت جالبند که همچون سونامی قهرمان را با تمام ایده‌های شخصی و احساسات و غیره‌اش زیرورو می‌کنند... تاریخ اولا هدف ندارد، ثانیا پیشرفت ندارد. در تاریخ آن‌قدر بُردارها و جهت‌های گونه‌گون وجود دارد که همپوشانی دارند؛ برآیندِ این بُردارها به قدری از آنچه می‌خواستید دور است که تنها کار درست این است: سعی کنید از خود محافظت کنید... صلح را نخست در روح خود بپروران... همه آنچه به‌نظر من خارجی آمده بود، کاملا داخلی از آب درآمد ...
می‌دانم که این گردهمایی نویسندگان است برای سازماندهی مقاومت در برابر فاشیسم، اما من فقط یک حرف دارم که بزنم: سازماندهی نکنید. سازماندهی یعنی مرگ هنر. تنها چیزی که مهم است استقلال شخصی است... در دریافت رسمی روس‌ها، امنیت نظام اهمیت درجه‌ی اول دارد. منظور از امنیت هم صرفاً امنیت مرز‌ها نیست، بلکه چیزی است بسیار بغرنج‌تر که به آسانی نمی‌توان آن را توضیح داد... شهروندان خود را بیشتر شبیه شاگرد مدرسه می‌بینند ...