حسن لاهوتی، مولوی‌پژوه که برگردان فارسی او از شرح مثنوی نیکلسون، جایزه کتاب سال را برای او به ارمغان آورد، کتاب تازه خود با عنوان ارغنون مولوی را تالیف و از سوی انتشارات نامک به بازار کتاب عرضه کرد.  

به گزارش همشهری آنلاین، دکتر حسن لاهوتی در این کتاب خواننده را به دنیای ساده اما پر رمز و راز مولانا در مثنوی می‌برد. در دوفصل اول کتاب تصویری کلی و مجمل اما خواندنی و دقیق از زندگی مولانا به دست می‌دهد، از زیستش در بلخ تا مهاجرتش به قونیه تا سن چهل سالگی که فقیه و به قول خودش سجاده نشینی باوقار بود و سپس زمانی که شمس را می‌بیند و از خود بی‌خود می‌شود و درس و فحص را رها کرده و سماع و عرفان پیشه می‌کند. در فصل دوم که نام جلال عارف را بر خود دارد او از یاران مولانا و عرفان او به شکلی مجمل و دقیق سخن می‌گوید.

فصل سوم به چگونگی سرایش مثنوی اختصاص دارد و در آن تحلیلی از چگونگی تولد 18 بیت نخست که به نی‌نامه معروف است،‌آورده شده است. ویژگی آقای لاهوتی در این کتاب همانا اکتفانکردن به برخی روایت‌ها و آوردن داروی شیرین تحلیل و نقادی بر این روایت‌هاست. برای نمونه وقتی که به نقل قول‌های افلاکی درباره چگونگی سرودن نی‌نامه(18 بیت نخست مثنوی) اشاره می‌کند، برخی نقل‌های او را با پرسش‌های مرد‌افکنی روبرو می‌سازد تا ذهن خواننده را با حواشی و پیچیدگی‌های تالیف اثری سترگ همانند مثنوی آشنا سازد.

فصل چهارم به داستان پادشاه وکنیزک اختصاص دارد و در فصول بعد نیز مولف به فراخور داستان‌ابلهان،سخن علی با جهود،حدیث عبادت،و عاقل عاشق را تحلیل می‌کند.

شیوه تحلیل مولف به این صورت است که ابتدا پیشینه‌ای از هر داستان و منابع آن به دست می‌دهد، و سپس نگاه و روایت و تغییرات مولانا در آن داستان را بیان و در انتها به سراغ روایت و تحلیل داستان با پرداختن به جزییات می‌رود.

آقای لاهوتی در مقدمه کتاب خود ضمن اشاره به مکتب مثنوی که از سوی مولانا بنیان گذاشته شد، می‌نویسد:او انسانی است اهل خرد، استدلال را می پذیرد، بی‌منطق سخن نمی‌گوید و از گفته‌اش بوی عقل می‌تراود. مولانا عارفی است که عقل و دانش را برای پرورش جان می‌خواهد.

کتاب در واقع پژوهشی است در سیر مولانا از خامی تا پختگی،جست وجویی است در احوال مولانا و برخی داستان‌های مولانا در مثنوی. این احوال از نی مولانا شروع می شود و تا مرحله عاقل پیش می‌رود. در هر منزل بر گوشه‌ای از جهان مولانا پرتوی می‌افکند تا هر چه بیشتر به دنیای درونی مولانا راه یابد.

زبان و نثر به کار رفته در این کتاب ساده اما تحلیلی است و خواننده در کنار خواندن هر روایت،به کوشش مولف با زوایای توبرتوی آن آشنا می‌شود.

ارغنون مولوی؛ درباره جلال‌الدین محمد بلخی ومثنوی معنوی/ مولف: حسن لاهوتی، ناشر: انتشارات نامک، چاپ اول ،زمستان 1390/ قطع رقعی، قیمت: 9750 تومان، 386 صفحه

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...