«جهان و زبان در اندیشه ویتگنشتاین» به قلم طالب جابری منتشر شد.

ایرنا- لودویگ یوزف یوهان ویتگنشتاین (Ludwig Josef Johann Wittgenstein) فیلسوف اتریشی قرن بیستم (۱۸۸۹ تا ۱۹۵۱) بود که مباحث متعدد و متنوعی را در فلسفهٔ ریاضی، فلسفهٔ ذهن و بیش از همه فلسفه زبان گشود.

فلسفه ویتگنشتاین را می‌توان پژواکی از تحولات زبانی دانست که از اواخر سده نوزدهم، پدیدار شد. او تنها فیلسوفی بود که تمام آرا و آثارش بر محور زبان استوار و معتقد بود که تمام فلسفه، نقادی زبان است. ویتگنشتاین ساختار زبان را بیانگر نحوه اندیشه ما در مورد عالم واقعی می‌دانست و به این ترتیب فلسفه در نظر او نوعی درمانگری بود و فیلسوف هم کسی که بیماری‌های فهم انسان را علاج می‌کند.

طالب جابری (متولد ۱۳۶۵) با سابقه پژوهش و ترجمه در حوزه فلسفه در کتاب جهان و زبان در اندیشه ویتگنشتاین (چقدر عجیب است که جهان باید وجود داشته باشد) ، نگاهی اینچنینی به مساله حیرت دارد:

آیا در عالم امروزی ما امکان حیرت وجود دارد؟  آیا سیب تراریخته‌ای که ساختار ژنتیکی‌اش دستکاری شده است و می‌توان آن را به قیمت هر کیلو ۶۵۰۰ تومان خرید، ما را حیرت زده می کند؟ آیا افتادن سیب از درخت پس از نیروی گرانشی نظریه نیوتن و پس از خمیدگی فضا-زمان انیشتین و پس از نظریه ریسمان‌ها حیرت انگیز است؟ در دوران ما چه چیز مایه حیرت است و چگونه؟ (ص. ۵۰)

 این کتاب نشان می‌دهد وجود جهان در اندیشه ویتگنشتاین حیرت‌انگیز است و این حیرت از مرزهای زبان می‌گذرد: در زبان بیان درست معجزه وجود جهان- هرچند این خودگذارهای در زبان نیست- وجود خود زبان است. این عبارت شاید غریب ترین و دشوارفهم‌ترین عبارت در کل نوشته‌های ویتگنشتاین باشد.

جابری در مقدمه اثر خود ابتدا از حیرت و این مقوله نزد فیلسوفان و اندیشمندان می‌گوید و معتقد است: عمر سخن از تجربه حیرت به اندازه عمر تفکر فلسفی نظام‌مند است. از ارسطو که می‌گفت آدمی از راه حیرت، فلسفه ورزی را آغاز کرده تا عطار که ششمین وادی از هفت وادی عرفان را حیرت می‌داند.

نویسنده همچنین به این مساله اشاره دارد که بسیاری از پژوهشگران فلسفه با اشاره به اینکه نظریه‌های زبان ویتگنشتاین مشهور است علاقه‌ای به  سخن گفتن از جایگاه حیرت نزد این فیلسوف ندارند حال آنکه او معتقد است آنچه رازآمیز است این نیست که جهان چگونه است بلکه این است که جهان هست.

به همین دلیل است که جابری، ویتگنشتاین را نه در مقام محققی دانشگاهی بلکه در مقام متفکری بررسی می‌کند که از حیرت می گوید چون او با حیرت به جهان می نگرد باید با حیرت از او خواند و شنید. البته نویسنده روشن می‌کند حیرت ویتگنشتاین از جهان، همانند حیرت مارتین هایدگر (فیلسوف آلمانی، ۱۸۸۹ تا ۱۹۷۶)‌ از وجود، زمینی است و در این مفهوم با حقایقی از عالم بالا و سیر و سلوک معنوی روبرو نیستیم.

نویسنده در پرداختن به مساله حیرت نزد یکی از تاثیرگذارترین فیلسوفان قرن بیستم از نظریه های فلسفه زبان او غافل نمی شود و معتقد است رویارویی او با راز آمیزی جهان با مواجهه او با مرزهای زبان همراه است و به همین دلیل، هنگام تحلیل، مسائل فلسفی را از منظر زبان و زبان مندی انسان می‌بیند.

کتاب جهان و زبان در اندیشه ویتگنشتاین (چقدر عجیب است که جهان باید وجود داشته باشد) در سه بخش نوشته شده است؛ آغاز ویتگنشتاین یک تجربه بنیادین، جهان از منظر ابدیت و وجود زبان، زبان وجود.

این کتاب را نشر ققنوس در ۱۱۸ صفحه و شمارگان ۷۷۰ نسخه و قیمت 15هزار تومان منتشر کرده است.

................ هر روز با کتاب ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...