رمان «رودی به‌نام زمان» [Rio chamado tempo, uma casa chamada terra] نوشته میا کوتو [Mia Couto] به‌تازگی با ترجمه مهدی غبرایی توسط نشر افق منتشر و راهی بازار نشر شده است. این رمان سومین اثر از میا کوتو است که با ترجمه مهدی غبرایی در نشر افق منتشر می‌شود. کوتو در این اثر، مانند دیار خوابگردی و زیر درختچه یاسمن از آفریقا می‌گوید، از موزامبیک، از معجزه مرگ و از قصه‌گویی بی‌پروای آفریقایی. آنتونیو امیلیو لیته کوتو که با نام میا کوتو شناخته می‌شود، متولد جولای ۱۹۵۵ در موزامبیک است. او از نویسندگان سفیدپوست این‌کشور است.

خلاصه رودی به‌نام زمان» [Rio chamado tempo, uma casa chamada terra] نوشته میا کوتو [Mia Couto]

موزامبیک در جنوب شرقی آفریقا قرار دارد و از قرن شانزدهم تبدیل به مستعمره پرتغال شد. این‌کشور در سال ۱۹۷۵ استقلال خود را به دست آورد و جمهوری خلق موزامبیک نام گرفت که آشکارا سیاست‌های چپگرایانه داشت. استعمار و جنگ، طی قرن‌ها و دهه‌ها، آسیب‌های زیادی به این‌کشور زد و درگیری‌های داخلی سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۲ هم صدمات زیادی به این‌کشور و مردمش زد. کوتو را نخستین بار من در مجله گلستانه معرفی کردم. کوتو می‌گوید من سفیدپوستی هستم آفریقایی. شاعری هستم که نثر می‌نویسد. مردی هستم که نام زنانه دارم. دانشمندی هستم که به دانش چندان اطمینان ندارد. نویسنده‌ای هستم در دیاری متکی به نقل شفاهی. رمان «رودی به‌نام زمان » گزارش مرگ یک‌انسان پیر و زندگی یک‌خانواده بزرگ است که از زوایای مختلف ازجمله زاویه دید فرد متوفی و جنازه‌اش روایت می‌شود. زمان روایت‌ها هم مرتب و به‌توالی نیست، بلکه تصادفی هستند. حالات آدم‌های قصه افسون‌شده و چیزها و اشیای درون اتفاقات هم منفرد هستند. در این‌قصه اجداد خانواده بزرگ، ساکن عالم برزخ هستند؛ جایی‌که نازاده و مرده‌زاده‌ها و زامبی‌ها جولان می‌دهند. راوی اصلی داستان این‌کتاب، ماریانو نوه خانواده است که از شهر فراخوانده می‌شود تا پدربزرگش را در یک‌جزیره به خاک بسپارد و به همین‌دلیل، از تحصیل بازمی‌ماند.

«پدرم به شهر آمده بود تا از برادر خود، اولتیمیوی اکنون ثروتمند، کمک بخواهد. نمی‌توانم تصور کنم دقیقا از او چه می‌خواست: شغل، کسب‌وکار یا قوم‌وخویشی که راهش را هموار کند. می‌دانم که اولین بعدازظهر به دیدن عمو اولتیمیو رفت. هیچ‌کس نمی‌داند چه حرف‌هایی با هم زدند، اما هرچه شد، دل پدرم از آن پس شکست. آخرین در به‌شدت در درونش بسته شد. وقتی به خانه‌ای که در آن اقامت داشتم رسید، لب دوخت و ساکت ماند. چندین و چند روز، در اتاق را به روی خود بست. تقریبا محال شده بود که هریک زندگی مستقلی داشته باشیم. از یکدیگر دوری می‌کردیم؛ هر وقت یکی بود، دیگری نبود. یک‌بار گفت می‌رود سراغ خانواده لوپز، پدر و مادر تعمیدی پرتغالی من. اما خیلی دیر بود. پدرم نمی‌دانست آنها به پرتغال برگشته‌اند. می‌گفتند با رژیم جدید سر سازگاری نداشتند. هیچ‌کس از دلایلی خصوصی‌تر خبر نداشت. وقتی پیش خانواده لوپز بودم، می‌دیدم که دونا کنیسه‌سائو در هر فرصت برمی‌گردد به جزیره. هرگز عذر و بهانه کم نبود: تازه برگشته بود که باز سوار کشتی مسافربر می‌شد و از عرض رود راهی لوار- دو- چائو می‌شد.» کوتو امروز بی‌تردید برترین و شناخته‌شده‌ترین نویسنده موزامبیکی است. نثر و زبانش در رودی به نام زمان امضای نوشته‌هایش است. او اثری روان، اثرگذار و منحصربه‌فرد خلق کرده، کهن‌الگوهایی از آفریقای کهن، با ریشه‌هایی دویده در فرهنگ مردمانش و ناخودآگاه جمعی بشریت.

اعتماد

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...