پند نامه. مثنوی کوتاهی اثر فریدالدین عطار نیشابوری (وفات:617) عارف و شاعر نامدار که به تصحیح و تحشیه "سیلوستر دوساسی" (1758 -1838) مستشرق فرانسوی در 1819 چاپ و منتشر شده است.

به عطار آثار بسیاری نسبت داده شده که به استثنای تذکرة الاولیاء همه منظوم‌اند. مصحح شرح احوال شیخ عطار را نیز از تذکرة الشعرای دولتشاه سمرقندی نقل کرده است. پندنامه شامل853 بیت در 79 موضوع یا عنوان تدوین شده است. این مثنوی با ستایش خداوند و نعت رسول اکرم (ص) و ائمه دین آغاز می‌شود و علاوه بر مناجات شامل نکات اخلاقی و وصف صفات گوناگون و بیان انتباه از غلفت است و به خاتمة الکتاب پایان می‌پذیرد.

این پندنامه منصوب به عطار در فهرست کتاب‌های چاپی فارسی ایرج افشار 21 چاپ و معرفی شده که منقح‌ترین آن‌ها همین چاپ سیلوستر دوساسی است که با مقدمه و حواشی مفصل همراه است.

ع. روح بخشان، بر اساس همین متن انتقادی و مقابله آن با دو متن چاپی دیگر، تصحیح تازه‌ای از پندنامه فراهم آورده که به سال 1373 در تهران چاپ و منتشر شده است. در این چاپ ترجمه مقدمه مفصل و حواشی و تعلیقات مشروح دوساسی به قلم روح بخشان درج شده است.

مترجم فارسی هر جا که لازم بوده توضیحاتی در حاشیه افزوده و نسخه بدل‌های دو متن چاپی را هم در پای صفحه‌ها آورده است. بر حواشی و تعلیقات دوساسی نیز تصحیحات و استدراکاتی افزوده و چاپ مکمل‌تری از این  اثر عرفانی و اخلاقی زبان فارسی فراهم آورده است که اهل تحقیق را به کار می‌آید و بعد تازه‌ای از شخصیت شیخ عطار و طرز تفکر او را آشکار می‌سازد. جای فهرستی از اصطلاحات و تعبیرات در این چاپ خالی به نظر می‌رسد.

عبدالمحمد روح بخشان. فرهنگ آثار ایرانی اسلامی. سروش

ایده اولیه عموم آثارش در همین دوران پرآشوب جوانی به ذهنش خطور کرده است... در این دوران علم چنان جایگاهی دارد که ایدئولوژی‌های سیاسی چون مارکسیسم نیز می‌کوشند بیش از هر چیز خود را «علمی» نشان بدهند... نظریه‌پردازان مارکسیست به ما نمی‌گویند که اگرچه اتفاقی رخ دهد، می‌پذیرند که نظریه‌شان اشتباه بوده است... آنچه علم را از غیرعلم متمایز می‌کند، ابطال‌پذیری علم و ابطال‌ناپذیری غیرعلم است... جامعه‌ای نیز که در آن نقدپذیری رواج پیدا نکند، به‌معنای دقیق کلمه، نمی‌تواند سیاسی و آزاد قلمداد شود ...
جنگیدن با فرهنگ کار عبثی است... این برادران آریایی ما و برادران وایکینگ، مثل اینکه سحرخیزتر از ما بوده‌اند و رفته‌اند جاهای خوب دنیا مسکن کرده‌اند... ما همین چیزها را نداریم. کسی نداریم از ما انتقاد بکند... استالین با وجود اینکه خودش گرجی بود، می‌خواست در گرجستان نیز همه روسی حرف بزنند...من میرم رو میندازم پیش آقای خامنه‌ای، من برای خودم رو نینداخته‌ام برای تو و امثال تو میرم رو میندازم... به شرطی که شماها برگردید در مملکت خودتان خدمت کنید ...
رویدادهای سیاسی برای من از آن جهت جالبند که همچون سونامی قهرمان را با تمام ایده‌های شخصی و احساسات و غیره‌اش زیرورو می‌کنند... تاریخ اولا هدف ندارد، ثانیا پیشرفت ندارد. در تاریخ آن‌قدر بُردارها و جهت‌های گونه‌گون وجود دارد که همپوشانی دارند؛ برآیندِ این بُردارها به قدری از آنچه می‌خواستید دور است که تنها کار درست این است: سعی کنید از خود محافظت کنید... صلح را نخست در روح خود بپروران... همه آنچه به‌نظر من خارجی آمده بود، کاملا داخلی از آب درآمد ...
می‌دانم که این گردهمایی نویسندگان است برای سازماندهی مقاومت در برابر فاشیسم، اما من فقط یک حرف دارم که بزنم: سازماندهی نکنید. سازماندهی یعنی مرگ هنر. تنها چیزی که مهم است استقلال شخصی است... در دریافت رسمی روس‌ها، امنیت نظام اهمیت درجه‌ی اول دارد. منظور از امنیت هم صرفاً امنیت مرز‌ها نیست، بلکه چیزی است بسیار بغرنج‌تر که به آسانی نمی‌توان آن را توضیح داد... شهروندان خود را بیشتر شبیه شاگرد مدرسه می‌بینند ...
عدالت در یک جامعه پسادیکتاتوری چگونه باید تأمین شود؟... آلمان پیش از این نیز مجبور شده بود با بقایای حکومت دیکتاتوری هیلتر و جرائم آنها مواجه شود... آیا باید دست به پاکسازی ادارات دولتی از افرادی زد که با حکوت کمونیستی همکاری داشته‌اند؟... احکام بر اساس قانونی تنظیم می‌شدند که کمترین مجازات را مقرر کرده بود... رسیدگی به هتک حیثیت افراد در رژیم گذشته... بسیاری از اساتید و استادیاران به عنوان خبرچین برای اشتازی کار می‌کردند ...