پیشرفت فناوری در جوامع بشری سبب افزایش کم‌تحرکی و شیوع انواع اختلال‌های متابولیکی و بالینی شده است. یکی از اختلال‌های بالینی، بیماری آلزایمر است که به‌عنوان یک بیماری تخریب عصبی شناخته‌شده و شیوع آن در حال افزایش است. در حال حاضر به دلیل نبود درمان دارویی مناسب برای این بیماری، رویکردهای پیشگیرانه غیردارویی بیشتر مورد توجه قرارگرفته‌اند. یکی از این رویکردهای غیردارویی و مؤثر، انجام فعالیت‌های بدنی منظم و سبک زندگی سالم است.
به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، کتاب «ورزش و بیماری آلزایمر» تألیف رضا قراخانلو، داور خدادادی و سید محمدعلی عظیمی دخت شورکی با هدف معرفی انواع روش‌های تمرینی اعم از هوازی و قدرتی و ترکیبی و همچنین معرفی یک سبک زندگی سالم به‌منظور پیشگیری از ابتلا و جلوگیری از پیشرفت بیماری آلزایمر تدوین شده است. در این اثر سعی شده با ارائه یک رویکرد جدید که ترکیبی از فعالیت‌های ورزشی منظم و رژیم غذایی مناسب است از توسعه بیماری آلزایمر در سنین بالا جلوگیری شود.
در 6 فصل این کتاب، تأثیر انواع شیوه‌های تمرینی بر جلوگیری از پیشرفت بیماری آلزایمر در مراحل مختلف این بیماری مورد بحث قرار گرفته و راهبردهای تجویز فعالیت بدنی برای افراد مبتلا به این بیماری تشریح شده است. در چند فصل پایانی کتاب نیز رژیم‌های غذایی مناسب و شیوه زندگی سالم به افراد معرفی شده تا با به‌کارگیری این رهنمودها در طول زندگی در سنین پیری، کمتر در خطر ابتلا به آلزایمر قرار گیرند.
افزایش فعالیت گیرنده‌های انتقال‌دهنده‌های عصبی با ورزش هوازی
«مطالعات زیادی نشان داده‌اند که بسیاری از انتقال‌دهنده‌های عصبی در بیماری آلزایمر کاهش می‌یابند، به‌ویژه استیل کولین که افزایش سطوح این انتقال‌دهنده عصبی به‌عنوان یک درمان دارویی در بیماران آلزایمری مطرح است. از دیگر انتقال‌دهنده‌های عصبی مهم، نوراپی‌نفرین است که در شرایط آلزایمر 70 درصد از سلول‌های تولیدکننده نوراپی‌نفرین از بین می‌روند. بیان شده است که این کاهش در بروز بیماری آلزایمر نقش دارد.
از دیگر انتقال‌دهنده‌های عصبی که در بروز آلزایمر نقش دارد، دوپامین را می‌توان نام برد. شمار زیادی از مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که ورزش هوازی منجر به افزایش چندین انتقال‌دهنده عصبی ازجمله استیل کولین، سروتونین، دوپامین، اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین در مغز می‌شود. همچنین، وینتر و همکاران (2007) گزارش کردند که سطوح در گردش کاتکولامین‌ها (دوپامین، اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین) بلافاصله پس از ورزش هوازی در آزمودنی‌های انسانی افزایش می‌یابد. علاوه بر این مشخص شده است که ورزش هوازی منجر به افزایش فعالیت گیرنده‌های انتقال‌دهنده‌های عصبی می‌شود که این امر میتواند منجر به تغییر فعالیت مغزی گردد. این مسیر میتواند سازوکار احتمالی دیگری در ارتباط با فعالیت ورزشی و افزایش عملکرد شناختی و کاهش خطر زوال عقل باشد.»
ارتباط آلزایمر با چاقی و سوء تغذیه
«به‌نظر می‌رسد که چاقی و اضافه وزن با بیماری آلزایمر در ارتباط باشند. بااین‌حال شواهد مربوط به ارتباط چاقی که با استفاده از شاخص توده بدن سنجیده می‌شود، با بیماری آلزایمر متناقض است. به‌طور جالبی، چاقی در میانسالی خطر بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهد، درحالی‌که چاقی در اواخر عمر، خطر بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهد. بنابراین دستکاری‌های چاقی ممکن است ابزاری را برای جلوگیری از بیماری آلزایمر ارائه نماید.
سوء تغذیه و کاهش وزن از عوارض شایع بیماری آلزایمر هستند. میانگین شیوع سوء تغذیه در بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر حدود 5 درصد گزارش شده است. بیماران مبتلا به بیمای آلزایمر در مقایسه با افراد سالم وضعیت تغذیه‌ای نامناسبی دارند و نشان داده شده است که وضعیت تغذیه‌ای کمتر پایه حاکی از پیشرفت بیماری آلزایمر است. به‌علاوه گزارش شده است که کاهش وزن پیش‌بینی‌کننده افت سریع شناخت در بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر است. از این‌رو، درمان کاهش وزن و سوء تغذیه نیز ممکن است در بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر مهم باشد.»
نخستین چاپ کتاب «ورزش و بیماری آلزایمر» در 142 صفحه با شمارگان 500 نسخه به بهای 35 هزار تومان از سوی انتشارات پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی راهی بازار نشر شده است.
