بازی مرگ و زندگی | آرمان ملی


چند سالی از جنگ جهانی دوم گذشته است، داگلس مکفادن می‌میرد و وصیت‌نامه‌اش به جریان می‌افتد. تمام پیش‌بینی‌ها و احتمالاتی که وکیل او هنگام تنظیم وصیت‌نامه‌اش مدنظر گرفته بود به واقعیت می‌انجامد؛ یعنی ثروت عظیم متوفی به خواهرزاده‌اش جین پاجت می‌رسد. از این پس داستان وارد سفری دور و دراز می‌شود؛‌ سفری که از همین سال‌های اخیر بعد از جنگ جهانی شروع می‌شود، با سیر روایت به سال‌های سخت و سیاه جنگ در سرزمینی دور به‌نام مالایا می‌رسد و بعد ادامه مسیر خودش را با اتفاقاتی که در سال‌های بعد از جنگ و تا زمان حال می‌افتد طی می‌کند.

نویل شوت [Nevil Shute] شهری چون آلیس»[A Town Like Alice]

نویل شوت [Nevil Shute] شاهکارش «شهری چون آلیس»[A Town Like Alice] را تحت‌تاثیر ماجرایی که در سال‌های جنگ رخ داده به نگارش درآورده؛ ماجرای یک راهپیمایی عظیم توسط گروهی از زنان و بچه‌هایی که تحت اسارت نیروهای ژاپنی درآمده‌اند، هرچند خود نویسنده در مقدمه داستان اقرار می‌کند که با نگارش این داستان به تحریف تاریخ متهم خواهد شد، اما آنچه پیش روی مخاطب قرار می‌گیرد از دل تاریخی حقیقی بیرون آمده است.

روایت این رمان پیرامون زندگی جین پاجت 27 ساله است؛ دختری که در ابتدا هیچ‌گونه شباهتی به قهرمان‌ داستان‌ها ندارد، اما رفته‌رفته با همان شکل و شمایل ساده در رمان نمود پیدا می‌کند و نشان می‌دهد که با آن سن کم، تجربه و احساس پیرزن‌های 70ساله را یدک می‌کشد؛ زنی که با قبول سرپرستی گروه اسیرها و طی‌کردن مسافتی طولانی، تجربه مرگ و تلاش برای زندگی قواعد جامعه را برهم می‌زند و برخلاف باورهایی که در آن زمان نسبت به زن، توانایی‌ها و جایگاهش وجود داشته خودش را نشان می‌دهد و تلاش می‌کند با تمام مصائب شرایط را به نفع خودش و دیگر زن‌ها تغییر دهد.

«شهری چون آلیس» توان آن را دارد که پیرامون یک شخصیت خاص قوام یابد؛ شخصیت زنی مستقل که اجازه نمی‌دهد آن برداشت‌های کلیشه‌ای از یک زن و ناتوانی‌اش در کارهای اجتماعی، مقام زن را تنزل بدهد، بل او را همچون الهه‌ای بر فراز زخم‌ها و دردها به پرواز درمی‌آورد، همان زخم‌هایی که از جنگ بر جانش نشسته در او نیرویی مضاعف رقم می‌زند. نویل شوت با رویکرد محترمانه‌ای که نسبت به شخصیت جین دارد باعث می‌شود مردها با تاسی از رفتار انسانی‌اش، همراه با احساس و رفتارش، هماهنگ شوند و به جلو بروند. گذشته از این‌ها مخاطب نیز در هنگامه‌ رخدادها جین را باور می‌کند، این باور مخاطب برآمده از قدرت روایی نویل شوت است، نویسنده‌ای که در جای‌جای داستان او را تنها نمی‌گذارد و می‌داند که باید تلاش کند تا از درون جین آن چیزی که پنهان مانده، یعنی برجستگی خصلت‌های قهرمانانه‌اش را بیرون بکشد، و درنتیجه در عرصه‌ خلق شخصیت، جین از درون و از بیرون ساخته می‌شود.

نویسندگانی که همواره وجوه مختلف شخصیت‌هایشان را با دوراندیشی، کیاست و واقعیت‌نگار اجتماعی دنبال می‌کنند، سرانجام مخاطب را وامی‌دارند تا با خصلت‌های شخصیت رمان همذات‌پنداری کنند و در مسیر درست گام بردارند. درواقع جین پاجت برهم‌زننده‌ معادلاتی است که مردان و از جمله دایی متوفایش به آنها باور داشته و همین نیروی فوق‌العاده است که اسم او را به عنوان یک ناجی بر سر زبان‌ها می‌اندازد.

نویل شوت در این روایت، گذشته از وقایع دردناک سال‌های سیاه جنگ از عشق‌های ناگزیر در پهنای این روایت غافل نبوده و با زیرکی، درگیری شخصیت‌ها را پیش می‌برد. اما همه‌ اینها باعث نمی‌شود ما با یک رمان سوزناک دست‌وپنچه نرم کنیم. راوی این داستان وکیل سالخورده‌ای به‌نام نوئل است که مسئولیت اجرای وصیت‌نامه و البته روایت برعهده او گذاشته شده، لحن و بیان او قرابت ویژه‌ای با شخصیت چنین فرد دنیادیده‌ای دارد تا تصویری که ارائه می‌دهد به دور از هر گونه احساسات پرمایه باشد.

یکی از پیامدهای هر جنگی پیوند عجیبی است که میان ملیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف شکل می‌گیرد. شوت از این پیامد به سود داستانش بهره می‌برد تا به تفاوت‌های اجتماعی و فرهنگی بپردازد و نشان دهد جنگ جلوی انسانیت، عشق و همراهی را نخواهد گرفت. به‌جز استثناهایی که وجود دارد او در کلیت تصویری انسانی از نیروهای ژاپنی که در مالایا حضور دارند ارائه می‌دهد، سربازهایی که در مسیر راهپیمایی زن‌ها تبدیل به همراهانی دلسوز می‌شوند و تلاش دارند از سختی راه برای آنها بکاهند، و کشیده‌شدن پای یک داستان عاشقانه در این روند، دو فرهنگ را وارد بازی مرگ و زندگی می‌کند.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

تجربه‌نگاری نخست‌وزیر کشوری کوچک با جمعیت ۴ میلیون نفری که اکنون یک شرکت مشاوره‌ی بین‌المللی را اداره می‌کند... در دوران او شاخص سهولت کسب و کار از رتبه ١١٢ (در ٢٠٠۶) به ٨ (در ٢٠١۴) رسید... برای به دست آوردن شغلی مانند افسر پلیس که ماهانه ٢٠ دلار درآمد داشت باید ٢٠٠٠ دلار رشوه می‌دادید... تقریبا ٨٠درصد گرجستانی‌ها گفته بودند که رشوه، بخش اصلی زندگی‌شان است... نباید شرکت‌های دولتی به عنوان سرمایه‌گذار یک شرکت دولتی انتخاب شوند: خصولتی سازی! ...
هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...