سه زن، سه قاره | آرمان ملی


«گیسو» [La tresse] نخستین اثر لتیسیا کلومبانی [Laetitia Colombani] داستان‌نویس فرانسوی است که برایش موفقیت‌های بی‌شماری به ارمغان آورد: کتاب برنده جایزه ادبی اولیسه و گوی بلورین فرانسه شد و به بیش از بیست‌وهفت زبان ترجمه شد، از جمله فارسی: ترجمه هنگامه محلاتی در نشر یک فکر. «گیسو»، سرنوشت سه زن در مواجهه با زندگی است. «گیسو»، درواقع مونتاژ سه رشته درهم‌تنیده است. این تعریف که رمان با آن آغاز می‌شود، نمایانگر ساختار رمان است؛ زیرا در ادامه داستان سه زن را به‌دنبال دارد، که در نگاه اول هیچ وجه مشترکی باهم ندارند.

گیسو [La tresse]  لتیسیا کلومبانی [Laetitia Colombani]

رمان با «اسمیتا» شروع می‌شود، زنی هندی که در حومه روستای بدلپو زندگی می‌کند و جزو محروم‌ترین طبقات اجتماع است. اسمیتا زنی نقدناپذیر است: «خارج از طبقه، خارج از سیستم، خارج از همه‌چیز.» با وجود این، اسمیتا کاری انجام می‌دهد که از آن بیزار است: «او، سرتاسر روز، با دست‌های برهنه، زباله‌های دیگران را جمع می‌کند.» اسمیتا هر روز، چرخی در اطراف بیست‌ خانه می‌زند، درحالی‌که شوهرش مشغول شکار موش در مزارع است. این کارها، به زحمت احتیاجات‌شان را برآورده می‌کند، اما آنها انتخاب دیگری ندارند: این جایگاه آنها در میان جامعه هندی‌هاست.آنها دختربچه شش‌ساله‌ای به نام لالیتا دارند. عرف ایجاب می‌کرد که اسمیتا، دخترش را در این سن‌وسال با شغل آینده‌اش که در اصل شغل خودش است، آشنا کند؛ در عین ‌حال، اسمیتا افکار دیگری برای دخترش درسر می‌پروراند.

داستان دوم، ما را به پالرم در سیسیل می‌برد. جولیا بیست سال دارد و تصمیم گرفته دبیرستان را ترک کرده و نزد پدرش کار کند. جولیا، کوچک‌ترین فرزند بین سه خواهر و برادر است، و تنها فرزندی است که می‌خواهد شعله آتلیه خانوادگی لانفردی را روشن نگه دارد. جولیا همچنین در آیین‌های سنتی شرکت می‌کند: «کاسکاتورا، آیینی سیسیلی اجدادی که عبارت است از نگه‌داشتن موهایی که می‌ریزد یا کوتاه می‌کنند، برای ساختن کلاه‌گیس.» پدر جولیا که اکنون قربانی تصادف با اسکوتر شده، جولیا را در اداره آتلیه با چند کارگری که در آتلیه مشغول به کارند، تنها می‌گذارد. جولیای درمانده از غم، حقیقتی را که پدرش مخفی کرده بود، کشف می‌کند. و سر‌انجام در سومین داستان، سارا، وکیل برجسته در مونترال کانادا را دنبال می‌کنیم. سارا زندگی‌اش را ماهرانه اداره می‌کند: در شرکتی معتبر شراکت دارد، در محله‌ای مرفه‌نشین سکونت دارد و صاحب سه فرزند است که آنها را به تنهایی و با کمک «رن»، که در خانه سارا نقش پرستار بچه را ایفا می‌کند بزرگ می‌کند. او یک تلاشگر واقعی دارای شهرت و خوش‌آوازه است و افتخار می‌کند که زندگی خصوصی‌اش را از زندگی حرفه‌ای جدا کرده است.با وجود این، سایه‌ای بر این تابلو می‌افتد: «گناه، شریک قدیمی ساراست، شریکی که همه‌جا بدون دعوت پیروز است.» سارا به‌عنوان یک زن شاغل، زمان اندکی را به فرزندانش اختصاص می‌دهد، چیزی که از درون او را می‌خورد؛ به‌علاوه، خبری زندگی‌اش را متحول می‌کند.

لتیسیا کلومبانی چهره زنانی را ارائه می‌دهد که در دنیای معاصر و در جوامع مختلف زندگی می‌کنند، بی‌اینکه در ظاهر وجه مشترکی با هم داشته باشند. داستان به فصل‌های کوتاهی تقسیم می‌شود که هر فصل، سرگذشت سه شخصیت اصلی را روایت می‌کند.این میزانسن تاثیرگذار است و خواننده‌ای را که می‌خواهد در پایان بازی اطلاعات بیشتری کسب کند، جذب خود می‌کند.به‌علاوه، سبک نوشتار، نوشتن در خدمت داستان است و با ریتم زندگی شخصیت‌ها مطابقت دارد.برای مثال در داستان جولیا، جمله‌ها برای همراهی با آرامش زندگی جولیا، طولانی‌اند، درحالی‌که در داستان سارا، جمله‌ها به مراتب کوتاه‌ترند و برای نشان‌دادن زمان فشرده زندگی سارا، ریتمی شتابزده به خود می‌گیرند. نویسنده، قهرمانان داستان را در مقابل انتخاب‌های دشوار قرار می‌دهد و آنها را غرقه در شک‌های غیرقابل تحمل می‌کند. خواننده، جز همدردی با سرنوشت قهرمانانی که در لبه تیغ قرار گرفته‌اند، راهی ندارد، و اینکه بدون رهاکردن کتاب، منتظر نتیجه باشد.به بیانی دیگر، این رمان، قصیده‌ای برای قدرت است که می‌توان در آن شاهد این بود که زنی با سرنوشتی ناعادلانه مواجه می‌شود؛ چیزی که ما را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. سه قهرمان داستان تصمیم می‌گیرند که مبارزه کنند و سرنوشت خویش را در دست بگیرند، حتی اگر این مبارزه به قیمت از دست‌دادن چیزهایی باشد که به آن وابسته‌اند. لتیسیا کلومبانی که از کودکی عهده‌دار نقش های مهم زنانه، به‌ویژه در سینما بوده، این سه سرنوشت را در زمان‌های به‌خصوصی درهم‌می‌آمیزد. آنطور که خودش می‌گوید: «کارهایم را تقدیم به کسانی می‌کنم که عاشقند، کسانی که مولدند، امیدوارند، کسانی که هزاران‌بار سقوط می‌کنند، اما برمی‌خیزند، کسانی که کمرشان خم می‌شود اما تسلیم نمی‌شوند.»

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...