«فرانکنشتاین» [Frankenstein] رمان مشهوری است که مری شلی [Mary Shelley]، نویسنده انگلیسی سال ۱۸۱۸ منتشر کرد اما برخورد همسرش و منتقدان ادبی اوایل قرن ۱۹ با اثر درخشان و خلاقانه یک نویسنده زن چگونه بود؟

فرانکنشتاین» [Frankenstein]  مری شلی [Mary Shelley]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از همشهری آنلاین، همان‌طور که می‌دانیم، ایده نوشتن رمان فرانکنشتاین، در یک شب تابستانی دلتنگ‌کننده در ۱۸۱۶ وقتی به ذهن مری شلی ۱۸ ساله رسید که همراه پرسی شلیِ شاعر (که بعدها همسرش شد) در حال گذراندن تعطیلات در آلپ سوئیس همراه با لرد بایرون بود. لرد بایرون به آن‌ها پیشنهاد داد هر کدام یک داستان ارواح بنویسند. آن وقت بود که به ذهن مری رسید: «شاید درباره یک جسد که دوباره راه می‌افتد» و باقی‌اش هم که تاریخ ادبیات است.

دو سال بعد مری شلی «فرانکنشتاین» را به جهان ادبی عرضه کرد، اما به صورت ناشناس. با این وجود، خبر اینکه نویسنده این کتاب زن است، به بیرون درز کرد و در محافل پیچید و از این رو نقدهای اولیه بر این کتاب اهمیت زیادی پیدا کرد. یک منتقد زن‌ستیز در نقدی بر اثر مری شلی نوشت: «ما متوجه می‌شویم نویسنده آن یک زن است؛ این وضع رمان را بدتر می‌کند. اگر نویسنده ما می‌تواند لطافت جنسیت خود را نادیده بگیرد، دلیلی ندارد ما هم این کار را بکنیم. بنابراین ما رمان را بدون نظر بیشتر رد می‌کنیم.» یک سال قبل از انتشار، پرسی شلی با پیش‌بینی انتقادهای کوته‌نظرانه، نقدی جنجالی بر اثر قابل توجه همسرش نوشت که تا ۱۸۳۲، حدود ۱۰ سال بعد از غرق شدن پرسی شلی در خلیج لااسپزیا منتشر نشد.

او نوشت: «رمان فرانکنشتاین، یا پرومته مدرن به عنوان یک داستان خالص بدون تردید از بدیع‌ترین و کامل‌ترین آثار این زمانه است. همان‌طور که داستان را می‌خوانیم، در ذهن در عجبیم و با خود می‌گوییم چه مجموعه‌ای از افکار در چه تجربه‌های عجیبی در ذهن نویسنده شکل گرفته که به این ترکیب حیرت‌انگیز حوادث، نشانه‌ها و رویدادهای ترسناک منجر شده و حاصلش نوشتن این داستان بوده است... این کار را دستی ثابت و استوار سامان داده است. علاقه ما به تعقیب کردن ماجرا بیشتر می‌شود و به سرعت سنگی که از کوه به پایین می‌غلتد، به مقصود خود می‌رسد... ما در این کتاب با مساله‌ای اخلاقی مواجهیم و شاید عمیق‌ترین و جهانی‌ترین شکل تمثیل برای امری اخلاقی باشد. با یک نفر بد و بیمارگونه رفتار کنید، خواهید دید به شخصی شریر تبدیل می‌شود... غیرممکن است این گفت‌وگو را بخوانید (در قسمتی از کتاب) - و البته بسیاری موقعیت‌های مشابه دیگر در داستان- و قلبتان به درد نیاید و اشک از گونه‌هایتان جاری نشود!... شخصیت اصلی داستان در واقع چیزی است که پیش از این وجود نداشته است... (کتاب) نمایشی است از قدرت تفکر و تخیلی بی‌نظیر که خواننده تصدیق می‌کند کمتر اثری بتواند از آن بهتر باشد.
پرسی شلی، آتنائوم؛ ۱۰ نوامبر ۱۸۳۲.»

................ هر روز با کتاب ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...