«شکسپیر: ایران و شرق» نوشته سیروس غنی با ترجمه مسعود فرهمندفر توسط نشر مروارید منتشر شده است. تحلیل ارجاعات شکسپیر به ایران و شرق در نمایشنامه‌هایش از مباحث مهم این کتاب است.

شکسپیر: ایران و شرق سیروس غنی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، کتاب «شکسپیر: ایران و شرق» در ۱۴۶ صفحه و بهای ۲۶ هزار تومان توسط انتشارات مروارید در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.

دربارۀ ویلیام شکسپیر و آثار او کتاب‌های بسیاری وجود دارد. نمایشنامه‌های او به تمام زبان‌های شناخته‌شدۀ دنیا ترجمه شده‌اند. هر واژه و کلام او موضوع نقد و بررسی‌های بسیار بوده است. کتاب‌ها و مقاله‌های بی‌شماری به علایق‌ گستردۀ شکسپیر (از گل‌ و گیاه‌ تا موسیقی‌ و پزشکی) پرداخته‌اند. کتاب‌ حاضر نیز یکی‌ از این‌ تلاش‌هاست که‌ به‌ بررسی‌ دانش و علاقۀ شکسپیر به‌ ایران‌ و دیگر مناطق‌ مشرق‌زمین‌ می‌پردازد. تعلیمات‌ تاریخی‌ شکسپیر او را با ایران‌ باستان‌ آشنا ساخته‌ بود. و این‌ دانش‌ تاریخی‌ بخشی‌ از تعلیمات‌ رایج‌ در دوران‌ رنسانس‌ بود. در ضمن، کتاب‌ها و رساله‌هایی‌ هم‌ دربارۀ ایران‌زمین به‌قلم‌ جهانگردان‌ موجود بود که‌ به‌ احتمال‌ فراوان‌ شکسپیر با آن‌ها آشنا بود.‌

نویسندۀ کتاب حاضر، سیروس غنی (۱۳۰۸-۱۳۹۴) فرزند دکتر قاسم غنی و از ایران‌پژوهان کوشا سعی کرده است بخشی از جهان‌بینی زمانۀ شکسپیر را با بررسی ارجاعات او به‌ مشرق‌زمین‌ آشکار سازد. غنی‌ با بررسی‌ دقیق‌ بافت‌ اجتماعی‌ و سیاسی‌ نمایشنامه‌های‌ شکسپیر، سازمایه‌های‌ گفتمان‌ غالب‌ زمانه‌ را شناسایی‌ می‌کند و بدین‌ترتیب خواننده‌ را به‌ درک‌ ژرف‌تری‌ از نمایشنامه‌های‌ شکسپیر می‌رساند. سیروس غنی در این کتاب می‌کوشد آگاهی‌ شکسپیر از ایران‌ را در بافت‌ تاریخیِ‌ آن‌ بررسی کند.

کتاب حاضر در ۶ فصل سامان یافته است. فصل نخست مقدمه‌ای است دربارۀ زمانه و آثار ویلیام شکسپیر. مؤلف در این فصل به علاقه و آشنایی شکسپیر با تاریخ اشاره می‌کند: «تعلیمات تاریخی شکسپیر او را با ایران باستان آشنا ساخته بود. و این دانش تاریخی بخشی از تعلیمات رایج‌ در دوران‌ رنسانس‌ بود. در ضمن، کتاب‌ها و رساله‌هایی‌ هم‌ دربارۀ ایران‌زمین به‌قلم‌ جهانگردان‌ موجود بود که‌ به‌ احتمال‌ فراوان‌ شکسپیر با آن‌ها آشنا بود.»

در فصل بعد، خلاصه‌ای از زندگی شکسپیر ارائه می‌شود. پس از آن، دوران تودورها در انگلستان (۱۴۸۵-۱۶۰۳) و عصر صفوی در ایران (۱۴۹۵-۱۷۲۰) بررسی می‌شود. دوران تودورها با پادشاهی‌ هنری‌ هفتم‌ آغاز و با مرگ ملکه‌ الیزابت اول در ۱۶۰۳ پایان می‌یابد. در بخش‌ مربوط به‌ شاهنشاهی‌ صفوی‌ ابتدا خلاصه‌ای‌ از تاریخ‌ ایران‌ باستان ارائه‌ و سپس‌ دلایل‌ انحطاط صفویان‌ بررسی‌ می‌شود. نویسنده‌ در فصل بعد به‌ حضور سیاحان و تاجران‌ اروپایی‌ در ایران می‌پردازد و روابط اقتصادی ایران و اروپا را در آن‌ زمان‌ مد نظر قرار می‌دهد. نویسنده‌ برای‌ تکمیل این مبحث‌ به‌ موضوع‌ عزیمت‌ برادران شرلی‌ به‌ ایران می‌پردازد.

رابرت شرلی و برادرش آنتونی در ۱۵۹۸، با حمایت مالی ارلِ‌ اسکس، به‌ ایران‌ سفر کرده‌ بودند تا سپاهیان‌ ایرانی‌ را به‌ مقابله‌ با ترکان‌ عثمانی‌، دشمن‌ مشترک، ترغیب‌ کنند؛ در آن‌ زمان‌ عثمانی‌ها بخش‌هایی‌ از اروپا را تصرف‌ کرده‌ بودند. هدف‌ دیگر سفر آنان‌ ارزیابی‌ موقعیت‌ها و توان‌مندی‌های‌ تجاری‌ ایران‌ بود. حضور آن‌ دو در ایران‌ و سفرهای‌ گسترده‌شان‌ به‌ کشورهای‌ دیگر از جانب‌ شاه‌ عباس‌، در انگلستان‌ سر و صدایی‌ به‌ راه‌ انداخته بود. در فصل پایانی‌ نیز ارجاعات‌ به‌ ایران‌ و شرق‌ در نمایشنامه‌های‌ شکسپیر بررسی می‌شود. در بخش پیوست‌ هم‌ به‌ برخی ترجمه‌های‌ فارسی‌ از آثار شکسپیر اشاره‌ می‌شود.

................ هر روز با کتاب ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...