[داستان کوتاه]


عصربود. قتل گرمای تابستان. بیشتر مغازه­ها بسته بودند. من و سهیلا چه می­کردیم در آن خیابان خلوت خواب آلود؟ از کتابخانه بر می­گشتیم لابد، یا از هزار و یک برنامه­ی تابستانی مدرسه. اتوبوسشان بی سر و صدا از ته خیابان آمد. انگار آمد و رفتی هر روزه. یک ایران‌پیمای قدیمی بود که جلویش پلاکارد زده بودند. تک و توک مردم توی خیابان ایستادند به دست تکان دادن.

سهیلا گفت: هه! بلند گو که دارند؛ پس چرا این­قدر ساکت؟!
بعدها راننده تعریف کرد کلی شلوغ کرده‌اند، کلی توی سر و کله­ی هم زده­اند تا نوار انتخاب کنند. بالاخره یکی انتخاب شد اما ابراهیم نگذاشت. تعریف کرد که ابراهیم گفته بوده "سر ظهری مردم خوابند. اصلا قرار است ما برویم که این­ها سر راحت بگذارند زمین، آن وقت خودمان..." و بعد بلندگو را خاموش کرده.

مردم که دست تکان دادند؛ راننده‌ی خندان سرعت اتوبوس را کم کرد. صندلی­ها پر نبود. سیزده چهارده نفر بودند. سربند­های رنگی داشتند از همان­ها که زنگ­های ورزش می­آوردند مدرسه و ما با شابلون و رنگ رویشان چاپ می­زدیم: "هرکه دارد هوس کرب­وبلا بسم الله."

پرچم­هایشان را از پنجره­ها بیرون آورده­ بودند و دوتا انگشتشان را به نشانه­ی پیروزی گرفته بودند بالا. همه­شان را می­شناختم. بیشترشان از بچه­های دبیرستان خواجه نصیر بودند که کمی بالاتر از مدرسه­ی ما بود و هر روز سر راه مدرسه هم را می­دیدیم.
گیرم که وقتی به هم می­رسیدیم سرمان را می­انداختیم پایین و از دورترین نقطه­ی آن پیاده­روی تنگ قدیمی از کنار هم رد می­شدیم و بعد تقریباً بلا­فاصله پچ‌پچ­ها و خنده­های زیر‌زیرکی شروع می­شد؛ که مثلا چه پوشیده­اند یا کدامشان کتاب­هایش را مثل دخترها با کاغذ کادو جلد کرده یا کدامشان، جلوی کی، تا بناگوش قرمز شده.

یکی دو تا هم کوچک­تر بودند؛ بچه­‌های مدرسه فارابی بودند. راهنمایی پسرانه که بالای میدان بود و وقتی تعطیل می­شدند، انگار زلزله می­آمد. یکی­شان با همان علامت پیروزی برای کنار دستی‌اش شاخ درست کرده بود. دست تکان دادند و رفتند. انگار سرویس مدرسه. هشت محرم بود. یک روز قبل از تاسوعا.

خبر را راننده آورد. مثل جنون‌زده­ها یک کله کوبیده بود و آمده بود. از پلیس راه یا مقر سپاه یا ارتش، کسی را همراهش کرده بودند. حریفش نشده بودند رانندگی نکند. از پشت فرمان پایین نیامده بود.

گریه نمی­کرد. اشک­هایش را، هر چه داشت، توی راه تا برسد ریخته بود. لبهایش کبود بود؛ ریش چند روزه­ی آشفته داشت و حالش جوری بود که خیال می­کردی هم­الان است که سرش را بکوبد به جایی و مغزش را پریشان کند یا خودش را از بلندی پرت کند پایین. یک ریز حرف می­زد و هیچ‌کس جلودارش نبود؛ بلکه ساکت شود و یک ساعتی بخوابد یا چیزی بخورد. برای هر که سر راهش بود تعریف کرده بود. کارمندهای پلیس راه، خانواد­ه‌ها که جمع شده بودند جلوی سردخانه­ی بیمارستان و پای حرف‌هایش زار می زدند، حالا هم توی رادیوی محلی که رسمی نبود و فقط تا روستاهای اطراف برد داشت؛ اما هر بار انگار فقط برای خودش تعریف می­کرد. همیشه هم از اول، از این که خیلی شلوغ می­کرده­اند و او دعوایشان کرده که: "سرسام گرفتم" و "جنگ شده بچه‌بازی" و این که "زبان به دهان بگیرند اگر نمی­خواهند پرتشان کند توی دره­ای جایی" از این که یکی­شان برایش پسته‌ پوست‌ کنده و پرتقال دهنش گذاشته که سخت نگیرد و حلال کند و تا نخندیده دست بر نداشته ­است. از ابراهیم که دو سه ماهی از پسر شانزده ساله‌اش کوچک­تر بوده و همه صدایش می‌کرده‌اند "آقا سید" بس که عاقل بوده و با همه مهربانی می­کرده است.

تعریف می­کرد شب را شیراز مانده­اند و تاسوعا را سینه زده­اند و بعد راه افتاده­اند سمت حاج عمران که نیروی تازه نفس می­خواسته بعد عملیات.
وقتی می­رسید به گردنه­ای که کمین خورده ­بودند؛ صدایش تاب بر می­داشت. سخت می­شد فهمید چه می­گوید: "عصر عاشورا رسیدیم گردنه. از صبح توی ماشین سینه زده بودند. صدای بیشترشان گرفته ­بود. تازه ساکت شده ­بودند و سرشان را تکیه داده ­بودند به پنجره، پشتی صندلی یا شانه­ی بغل دستی و چرت می­زدند که دیدم جاده را بسته­اند. پنج شش نفر بودند؛ اما هم تفنگ داشتند هم آرپی­جی. تا بجنبم از پشت هم سبز شدند.

بقیه روی کوه بودند؛ می­دیدمشان. بچه­ها را یکی یکی کشیدند پایین. دست خالی بودیم، دریغ از یک تیرکمان حتا. گفته­ بودند اسلحه را قرارگاه می­دهد. با بند کتانی­هایشان_ هنوز پوتین نگرفته بودند_ دست­هایشان را از پشت بستند و بردند زیر پل. هی صدای تیر آمد و هی صدای فریاد. صدای جیغ. خیلی طول نکشید. سرها را آوردند. یکی­شان خوش­مزگی می‌کرد که صندلی هر کدام را نشانش بدهم. سرها را گذاشتند روی صندلی­ها کنار پلاستیک­های نیم خورده­ی تخمه و پرتقال. گفتند: "این هم سوغات ما، ببر شهرتان"

مردم جمع شده بودند توی میدان. دو روز از عاشورا گذشته بود؛ اما دوباره علم و عماری آورده­ بودند و چلچراغ­های روشن سه­ رج. بازار تعطیل بود. آبادانی­ها سنج و دمام می­زدند و دسته­ی زنجیر زن­های ترک از پادگان راه افتاده­بود. خیلی­ها به رسم عاشورا پابرهنه آمده بودند روی آن آسفالت‌های داغ. اتوبوس از ته خیابان آمد. بلند گویش روشن بود. صدای آهنگران هی نزدیک می­شد. دسته­ی پادگان ساکت شد. مردم سینه می‌زدند و با نوار می­خواندند: "ایا اسب غرق اندر خون ذوالجناح امروز از چه گریانی..."

سهیلا را توی شلوغی گم کرده ­بودم. اتوبوس از جلوی رویم رد شد. با پارچه­ی سیاه پوشانده بودنش. فقط پرچم­ها از پنجره بیرون بود و جای صورت­هایشان روی شیشه­، عکس‌های سیاه و سفید چسبانده بودند.

مرجان فولادوند

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...