چاپ ششم کتاب «درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان» تألیف یحیی مدرسی به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به بهای ۹۸ هزار تومان به تازگی منتشر شد. چاپ اول این اثر در سال ۱۳۶۸ منتشر شده بود.
به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایلنا، زبان، پدیده‌ای است اجتماعی که زمان پیدایش آن به زمان شکل گرفتن نخستین اجتماعات انسانی برمی‌گردد. در واقع، زبان یکی از ضرورت‌های زندگی اجتماعی است و به کارگیری آن یکی از ویژگی‌های انسان اجتماعی به شمار می‌آید. از هنگامی که انسان برای ادامه حیات و بقاء خود به زندگی اجتماعی روی آورد، ناگزیر به نوعی نظام ارتباطی برای پیام‌رسانی نیز نیازمند شد و بدین ترتیب، زبان در کلی‌ترین مفهوم و ابتدایی‌ترین شکل آن پدید آمد.
به نظر برخی از محققان، این ابزار ارتباطی روزگاری از نشانه‌های حرکتی یا دیداری و زمانی از نشانه‌های آوایی یا شنیداری و در یک دوره میانی، از هر دو استفاده کرده است. با پیدایش خط و نوشتار، پیام‌رسانی ابعاد تازه و گسترده‌ای پیدا کرد و امکان حفظ و انتقال تجربیات و میراث علمی و فرهنگی انسان در طول زمان و پهنه مکان فراهم گشت.
«درآمدی برجامعه‌شناسی زبان» اثری از یحیی مدرسی (-۱۳۲۴)، کوششی مقدماتی برای آشنا ساختن خوانندگان فارسی زبان به‌ویژه دانشجویان رشته‌ی زبان‌شناسی با مسائل بنیادی جامعه‌شناسی زبان است. در این راستا، نویسنده کوشیده است تا مباحث پیچیده علمی در سطحی مقدماتی و تاحد امکان، به زبانی ساده و خالی از ابهام مطرح شود و از این رو، در بخشهای گوناگون کتاب، در کنار مباحث نظری و در راستای روشن‌تر شدن آنها، نمونه‌هایی از پژوهشهای تجربی انجام شده نیز آمده‌است.
همچنین کوشش شده است که مسائل مختلف از جنبه‌های گوناگون بررسی شوند. کتاب در هفت فصل نگاشته‌شده و در هر فصل مبحثی در رابطه با جامعه‌شناسی زبان را مطرح کرده است.
در پیشگفتار چاپ اول این اثر هم آمده است: کتاب حاضر، کوششی است مقدماتی برای آشنا ساختن خوانندگان فارسی زبان به ویژه دانشجوویان رشته زبان‌شناسی با مسائل بنیادی جامعه‌شناسی زبان. در این راستا نویسنده کوشیده است تا مباحث پیچیده علمی در سطحی مقدماتی و تا حد امکان، به زبان ساده و خالی از ابهام مطرح گردد و به همین جهت در بخشهای گوناگون کتاب در کنار مباحث نظری و در جهت روشن‌تر شدن آنها، نمونه‌هایی از پژوهشهای تجربی انجام شده نیز ارائه گردیده است. همچنین کوشش شده است که مسائل مختلف، از جنبه‌های گوناگون مورد توجه و بررسی قرار گیرند.
چاپ سوم این اثر در واقع ویرایشی جدید از این اثر محسوب می‌شد که تنها بخشی از خواست نویسنده، یعنی بازبینی و ویرایش صوری (تغییر فونت، تغییر الگوی پانویس ها، ارجاعات، جدول ها، نمودارها و…) و نیز تغییرات محتوایی محدود (افزودن پاره‌ای مطالب در بخشهایی از کتاب) عملی شده است.
در ادامه بخشی از فصل پنجم با عنوان زبان‌های میانجی را می‌خوانید: زبان‌شناسان زبان میانجی را زبانی دانسته‌اند که به عنوان وسیله ارتباط میان افرادی به کار می‌رود که زبان مادری مشترکی ندارند و هر یک به زبان متفاوتی سخن می‌گویند (ترادگیل، ۱۹۷۴). در نخستین تعریف‌هایی که برای زبان میانجی ارائه گردید، بر این نکته تأکید شد که زبان میانجی، زبان مادری هیچ یک از افرادی که آن را به کار می‌گیرند، نیست. یعنی هرگاه گویندگان بومی زبان الف بخواهند از طریق زبان ج با گویندگان بومی زبان ب ارتباط برقرار کنند، زبان ج که زبان مادری هیچ یک از دو گروه درگیر در برخورد نیست، زبان میانجی محسوب می‌گردد. اما در تعریف‌های جدیدتر، مفهوم زبان میانجی تحول یافته و این اصطلاح در معنی گسترده‌تری به کار گرفته شده است. به عنوان مثال مطابق تعریف گرین‌برگ (۱۹۶۵) زبان میانجی می‌تواند زبان مادری یکی از دو طرف درگیر در ارتباط باشد. و این همان تعبیری است که برخی دیگر از زبان‌شناسان نیز از زبان میانجی به دست داده‌اند.
