کتاب «زیر پوست ایران: ایران واقعی از نگاه کاوشگر آمریکایی» [Digging in : an American archaeologist uncovers the real Iran] نوشته لیندا کی جاکوبز [Linda K. Jacobs] روایتگر فرایند کاوش تپه‌ای باستانی است توسط یک گروه آمریکایی که در چند فصل طی سال‌های دهه 1970 (1350 ش) در مرودشت فارس انجام شد.

زیر پوست ایران: ایران واقعی از نگاه کاوشگر آمریکایی» [Digging in : an American archaeologist uncovers the real Iran]  لیندا کی جاکوبز [Linda K. Jacobs]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، باستان‌شناسان لایه‌های استقراری را کاوش می‌کنند تا گذر زمان را بفهمند، از قدیمی‌ترین لایه‌های پیش از تاریخ تا زمان کنونی. آن‌ها از جلو به عقب کاوش می‌کنند، اول جدیدترین بقایا را می‌یابند و به آهستگی به زمان‌های عقب‌تر می‌رویند. سپس لایه‌نگاری را از پایین به بالا می‌خوانند تا تاریخ محوطه را دریابند. داده‌ها به طور اجتناب‌ناپذیری، مبهم، ناقص و منقطع‌اند؛ گاهی فواصل زمانی چند قرن یا چند هزاره وجود دارد که باستان‌شناسان نمی‌فهمند در آن چه اتفاق افتاده است.

آن‌ها می‌کوشند این فواصل را پر کنند یا توضیح دهند که البته گاهی موفق هم می‌شوند. چیزی که به روشنی از اسناد باستان‌شناسی برمی‌آید این است که هیچ خط ممتدی از «پیشرفت» یا تکامل به سوی زندکی «بهتر» یا «امروزی» وجود نداشته است، بلکه تاریخ جهان مجموعه‌ای است از آغازها و وقفه‌ها، انبساط‌ها و انقباض‌ها، بن‌بست‌ها و مرگ‌ و میرهای نه فقط افراد که کل سبک‌های زندگی.

ذات باستان‌شناسی هم متمایل است به تمرکز بر بناهای یادمانی و زندگی قدرتمندان و ثروتمندان که بقایای مادی بیشتری نسبت به فقرا بر جای می‌گذارند. بنابراین تضاد بین مرکز شهری 5000 سال پیش با روستای امروز نمی‌تواند چندان قابل توجه باشد. نمی‌شود از این موضوع متعجب نشد که چرخش روزگار روستایی کوچک و منزوی با کشاورزانی عموما بی‌سواد را جانشین مردمی باسواد و شهرنشین کرده است. با این حال بقایای باستان‌‌شناسی میراث روستایی‌هاست و این تنها به این دلیل نیست که آن‌ها روی این تپه‌ها زندگی کرده‌اند.

کتاب «زیر پوست ایران: ایران واقعی از نگاه کاوشگر آمریکایی» نوشته لیندا کی جاکوبز با ترجمه لعیا عالی‌نیا داستان یک کاوش است. جاکوبز می‌گوید: «استفرار 5000 ساله‌ای که حفاری کردیم، روستایی در دهه 1970 (1350) و همان روستا در زمان کنونی به عنوان سه لایه اصلی محسوب می‌شوند. این کتاب همچنین غوری در گذشته و حال خود من است به عنوان زنی عرب-آمریکایی، باستان‌شناس و فمنیست. ممدلی و قزبس ناظران محوطه در این کاوش پنداشته شده‌اند که مرا به زندگی خودشان و همسایگانشان وارد کردند.»

این کتاب پس از پیش‌گفتار نویسنده به مناسبت ترجمه فارسی کتاب، مقدمه مترجم و یادداشت نویسنده مردم روستا را معرفی کرده است. سپس در هجده فصل به نون: آغاز کاوش، نون/ انشان 1974: آشنایی با اصول کار، ممدلی آموزشم را آغاز می‌کند، حیاتی منزوی در روستایی در حال زوال، نون / انشان 1976: هنر کلنگ‌زنی، زنان، خورد و خوراک، روابط جنسی، خاله‌زنک‌بازی، کارکردن روی زمین، قزبس، چندهمسری و حجاب، نون/ انشان 1978: نسیم تحول، انقلاب، میان‌پرده، سی سال بعد، بازگشت، خود قزبس و نون، خانه پرداخته شده است.

لیندا جاکوبز باستان‌شناس جوان آمریکایی، در سال 1974 برای شرکت در اکتشاف مهمی به ایران دعوت شد. او در این سفر نه‌تنها دفینه‌های کهنی را کشف کرد، بلکه کوشید از مرزهای فرهنگی عبور کند و رمزوراز زندگی روزمرۀ مردم را کشف کند. این کتاب شرح سفر عاطفی اوست برای درک فرهنگی که به نظرش غریب و در عین حال آشنا می‌رسد و او را به ریشه‌های قومی‌اش پیوند می‌دهد. او با اهل محل و خانواده آنها دوستی عمیقی برقرار می‌کند و رابطه‌ای را شکل می‌دهد که با وجود تفاوت‌ها و فاصله فرهنگی و جغرافیایی و سیاسی، آزمون زمان را با موفقیت از سر می‌گذراند.

روایت فوق‌العاده جاکوبز آکنده است از اطلاعات جالبی درباره روند اکتشاف و تاریخ منطقه و تمدن‌های کهن آن؛ اما شاید مهم‌ترین وجه کتاب توصیف روشنگری است که از اوضاع اجتماعی ایران پیش از انقلاب به دست می‌دهد و نیز حال و هوای جامعه ایران سه دهه بعد از انقلاب.

خواننده در این کتاب نه با کاوشی باستان‌شناختی که در حقیقت با ماجرای خواندنی سفر باستان‌شناس زن آمریکایی مواجه می‌شود که در عنفوان جوانی عازم یکی از دورترین و ناشناخته‌ترین سرزمین‌ها از دید خود می‌شود. البته این بدان معنا نیست که کتاب از جنبه‌های علمی و آموزشی در زمینه باستان‌شناسی خالی باشد. همراهی نویسنده در ناهمواری آشنایی با فرهنگ و مردم ایران، آموختن زبان فارسی و چالش تجربه‌های جدیدش بسیار جذاب و گیراست. این کتاب در حقیقت ترکیبی است از سفرنامه، گزارش باستان‌شناسی، تک‌نگاره‌ای انسان‌شناسانه، تحلیل‌های فردی و حتی دفتر خاطرات دختری جوان در آستانه یکی از شگفت‌انگیزترین تجارب زندگی‌اش.

این کتاب روایتگر فرایند کاوش تپه‌ای باستانی است توسط یک گروه آمریکایی که در چند فصل طی سال‌های دهه1970 (1350 ش) در مرودشت فارس انجام شد. نویسنده که آن زمان تازه از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده بود، به دعوت استادش به گروه کاوشگر در ایران می‌پیوندد تا همراه دیگر اعضا روی آن محوطۀ باستانی کار کند.

آنچه این کتاب را از دیگر کتاب‌ها در زمینه‌های مشابه متمایز می‌کند، نگاه منحصربه‌فرد نویسنده آن است. در اینجا خواننده با نگاه توصیفی «از بیرون»، «بیگانه» و «خارجی» روبرو نیست؛ جاکوبز کوشیده فاصله‌های مرسوم را درنوردد و نه در مقابل که در کنار ایرانیانی که می‌بیند و می‌شناسد قرار بگیرد و ایشان را با معیارهای خودشان بسنجد؛ هرچند گاهی توفیق کامل نمی‌یابد.

این کتاب را می‌توان به دلیل نگاه خاص نویسنده‌اش اثری ویژه دانست؛ زندگی در جامعه روستایی و مواجهه نویسنده با مردم ساده‌دل و گونه‌گون روستا در کنار دنیای جدیدی که به گفته خودش از درون برخی شخصیت‌های محوری روستا (ممدلی و قزبس) درمی‌یابد، به او جهان‌بینی جدیدی می‌دهد دور از کلیشه‌های معمول نگاه غیرایرانیان به ایرانیان.

کتاب «زیر پوست ایران: ایران واقعی از نگاه کاوشگر آمریکایی» در 288 صفحه، شمارگان 770 نسخه و بهای 60 هزار تومان از سوی نشر همان منتشر شده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...