سردی خیانت و التهاب انتقام | شرق


«التهاب سرد» مجموعه داستانی است شامل سیزده داستان کوتاه از فتح‌الله بی‌نیاز که به همت انتشارات مروارید، در اواخر پاییز امسال _ ۱۳۸۴- به بازار کتاب عرضه شده است. خیانت، بی وفایی و انتقام جویی سه تم بارز و چشمگیر بیشتر داستان‌های این کتاب است و در هشت داستان از این سیزده داستان، یکی یا دو تا یا هر سه تای این تم‌ها حضوری آشکار و سنگین دارند و درونمایه بنیادین داستان را تشکیل می‌دهند.

التهاب سرد فتح الله بی نیاز

اغلب آدم‌های این داستان‌ها محبت و عطوفت را با رذالت و دنائت و خیانت پاسخ می‌دهند و جواب شان به فداکاری و گذشت، بی وفایی و ناسپاسی است. در داستان «برکه قشنگم» زن راوی داستان، فداکاری و گذشت بی دریغ شوهرش را با بی وفایی پاسخ می‌دهد و به او خیانت می‌کند. سرنوشت این خیانت انتقامی هولناک و مرگبار است. در داستان «التهاب سرد» بی وفایی و خیانت چشمگیرترین حضور را دارد. در این داستان همه به هم خیانت می‌کنند و داستان واریته ای است از بی وفایی و خیانت. دایانا، همسر ریاضیدان نابغه، فردریک جانسون، به او خیانت می‌کند و با ادی گلدینگ، رئیس پلیس سابق شهر و عضو هیات منصفه دادگاه، رابطه پیدا می‌کند و بعد از جدایی از همسرش با او ازدواج می‌کند. دکتر والتر بانز، معاون فردریک، که همیشه به دانش و مقام رئیس نابغه اش حسادت می‌کرده، به او خیانت می‌کند و با طرح توطئه ای، با همدستی ادی گلدینگ، فردریک را متهم به قتل می‌کند و به زندان می‌اندازد. بئاتریس، زن والتر بانز، به شوهرش خیانت می‌کند و با جورج، پسر پانزده ساله همسایه، رابطه برقرار می‌کند.

در نتیجه این خیانت ها، روح فردریک جانسون زخمی می‌شود و با حلول در پیکر یک آدم برفی، انتقامی هولناک از سه خائنی که مسبب متلاشی شدن زندگی او بوده اند، می‌گیرد. جالب اینجاست که خود فردریک جانسون نیز که قربانی خیانت هاست، خائنی پست فطرت بیش نیست و به پدر شاگردش آرتورو پالاسیوس خیانت می‌کند و همسر او ماریا را از راه به در می‌کند و با او رابطه پیدا می‌کند. داستان «برای گونگادین بهشتی نیست» نیز بر مبنای خیانت یک خائن پست فطرت شکل گرفته. گونگادین به مردم سرزمین مادری اش، هند، خیانت می‌کند و به دشمنان مردم هند، انگلیسی ها، کمک می‌کند تا مردم میهنش را قلع وقمع کنند و به عنوان دستمزد خیانتش یک دست لباس سربازی گیرش می‌آید و می‌شود مزدور ارتش انگلستان و قاتل مردم میهنش. او هم انتقام هولناکش را هنگامی پس می‌دهد که روحش در جسم یک پیرمرد مفلوک هندی حلول می‌کند و در جسم آن هندی خودآزار به فجیع ترین شکل ممکن و با قطع یک دست و یک پا و یک چشم و یک گوش و به سر بردن در زندگی پر از نکبت و کثافت از خودش انتقام می‌گیرد.

در همین داستان زن فصیحی، میهمان راوی داستان، به او خیانت کرده و سال‌ها پیش ترکش کرده و با مرد خوش سیما و پول سازی ازدواج کرده است. خود فصیحی نیز از فرط حسادت به دوست و میزبانش، منصورزاده، خیانت می‌کند و او را می‌کشد. در داستان «این پرنده‌های ضعیف» نتیجه تمام خوبی‌های راوی داستان به یکی از عزیزترین دوستان سابقش، ناسپاسی و حق ناشناسی اوست. توطئه کردن و شایعه پراکندن این دوست قدرناشناس به منظور بدنام کردن رفیقی که همه چیز زندگی اش را از آن رفیق دارد و هنگامی که در غرقاب بیکاری و بیچارگی دست و پا می‌زده، به کمکش آمده، دستش را گرفته و نجاتش داده، فریب دادن و از راه به در کردن خواهر آن رفیق که در نهایت منجر به مرگش می‌شود، پاسخ او به محبت رفیقانه و لطف بی دریغ دوستش است. نتیجه این رذالت‌ها هم البته انتقامی هولناک است. دلزدگی و خستگی از زندگی، به ویژه زندگی مشترک زن و شوهرها و سردی در روابط زناشویی، از دیگر تم‌های چشمگیر داستان‌های مجموعه داستان «التهاب سرد» و سرچشمه اصلی برخی از بی وفایی‌ها و خیانت‌های روایت شده در این داستان است. در داستان «برای گونگادین بهشتی نیست»، روح گونگادین، سرباز خائن هندی، در تن یک پیرمرد مفلوک هندی حلول می‌کند، تا با شکنجه خود از جنایت‌ها و خیانت گذشته اش انتقام بگیرد. در همین داستان فصیحی، میهمان راوی داستان «گونگادین» رودیارد کیپلینگ از فرط حسادت به دوستش منصورزاده چنان دچار جنون می‌شود که مدعی می‌شود روح سنکا در جسم او و روح نرون جلاد خونخوار در جسم دوستش حلول کرده و چون «زمانه عوض شده» و «دوره امپراتوربازی و خفه کردن سرآمده» حالا او است که باید انتقام سنکا را از نرون بگیرد و برای گرفتن انتقام کارد کیک بری را برمی دارد و تا دسته در سینه دوستش فرو می‌کند.

اگرچه داستان‌های کتاب «التهاب سرد» از نظر شگردهای به کار رفته در پردازش داستان و تکنیک‌های ایجاد ساختار و بافت گوناگون هستند، اما تمام آنها رنگی سرد و تیره دارند و دارای فضایی بسته و خفقان آورند. تمام این داستان‌ها بر مبنای درونمایه فاجعه بنیان گرفته اند. از نظر تکنیکی برخی از آنها مانند داستان‌های «برکه قشنگم»، «جنگ قدرت»، «تک افتادگان»، «کشو»، «چیزی هست که نمی‌شود تعریفش کرد»، «نگاه کودکانه یک مرد» و «همچنان در سراشیب» تکنیکی ساده و خطی دارند و دارای روایت‌های واقع گرایانه هستند که گاه به مرزهای ناتورالیسم سرک می‌کشند. در برخی دیگر از داستان‌ها مانند داستان‌های «التهاب سرد»، «برای گونگادین بهشتی نیست»، «این پرنده‌های ضعیف» و «تقاطع تلخ» از تکنیک‌های پیچیده تری استفاده شده و نویسنده برخی از مولفه‌های پست مدرنیستی مانند گسستگی و عدم انسجام بی ربطی، مضحکه آمیز، فراداستان گرایی، مرکززدایی و پراکندگی را در آنها به کار گرفته است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...