آندره ژید

28 اسفند 1384

آندره-ژید

پدرش از خانواده‌های پروتستان جنوب فرانسه و مادرش از خانواده‌های کاتولیک اهل نورماندی بود. ژید کودکی را در محیطی خشک و غم‌انگیز که تعصب و اختلافات مذهبی بر آن حکمفرما بود، گذراند. پس از مرگ پدر تحت سرپرستی مادر مقتدر خود پرورش یافت، تحصیلات نامرتبی انجام داد... بیست سالگی ژید مصادف با دوره سمبولیسم در ادبیات بود و او که به مطالعات وسیعی در قلمرو ادب دست زده بود، در مجله‌های کوچک مدرسه مقاله‌هایی کوچک می‌نوشت... کم کم یک پیروی واقعی مکتب انحرافات جنسی (حتی همجنس‌گرایی) می‌شد.

آندره ژید ، Gide, Andre نویسنده فرانسوی (1869-1951) در پاریس زاده شد، پدرش از خانواده‌های پروتستان جنوب فرانسه و مادرش از خانواده‌های کاتولیک اهل نورماندی بود. ژید کودکی را در محیطی خشک و غم‌انگیز که تعصب و اختلافات مذهبی بر آن حکمفرما بود، گذراند. پس از مرگ پدر تحت سرپرستی مادر مقتدر خود پرورش یافت، تحصیلات نامرتبی انجام داد، شاگردی آرام و خاموش بود، چنانکه از طرف معلمان خود به کودنی منسوب می‌گشت. در واقع ژید جوانی درون‌گرا بود. بیست سالگی ژید مصادف با دوره سمبولیسم در ادبیات بود و او که به مطالعات وسیعی در قلمرو ادب دست زده بود، در مجله‌های کوچک مدرسه مقاله‌هایی کوچک می‌نوشت. در این زمان با "پیرلوئی"، "پل والری" و "مالارمه" آشنا شد و کار ادبی را از 1891 آغاز کرد. آثار ژید را به سه دوره می‌توان تقسیم کرد. دوره اول آثار جوانی است که تحت تأثیر مکتب سمبولیسم قرار داشت و اولین آن "دفترهای آندره والتر" Les Cahiers d’Andre Walter که بدون ذکر نام نویسنده در 1891 انتشار یافت، سرگذشت جوانی است که به سبب غنای معنوی و عجز از تسلط بر خویش، زیر بار هیجانها و اضطرابها خرد شده است. مجموعه شامل نثری شاعرانه و تحلیلی دقیق از «خویشتن خویش» است. این اثر عشق معنوی ژید را به دخترعمویش نشان می‌دهد که با او ازدواج کرد و به سبب ناتوانی جنسیش ازدواجی ناکام به شمار آمد. ژید این اثر و اثر دیگر خود به نام "اشعار آندره والتر" Poesies d’Andre Walter را با سرمایه شخصی به چاپ رساند. اشعار آندره والتر نیز بیانی در شیوه سمبولیسم داشت.

اثر دیگر ژید در مکتب سمبولیسم، "رساله نارسیس"
Le Traite du Narcisse به نام نویسنده در 1891 منتشر شد و به پل والری که ژید با او بحثی طولانی داشته، تقدیم گردیده است. رساله نارسیس اندیشه‌های ژید را درباره هنر و عالم واقعی که به وسیله مکتب سمبولیسم، خاصه مالارمه عرضه شده بود، بیان می‌کند. ژید در این اثر استعاری چون نارسیس که عاشق چهره خود گشت و برای دست یافتن به آن در آب چشمه فرو رفت، به عالم مطلق اندیشه می‌نگرد و می‌کوشد که به کنه ذات خویش دست یابد. اما امواج مانع می‌شود که او خود را از محو شدن نجات بخشد، پس با نگرانی پیوسته در جستجوی حقیقت ذات خویش به سر می‌برد و همین نکته موضوع اصلی همه آثار ژید می‌گردد. مدتی بعد او برای گریز از محیط خشک مذهبی خانواده، به بهانه ضعف مزاج به الجزایر سفر می‌کند. در این سفر بیمار می‌شود و پس از بهبود، در دوره نقاهت به شور و هیجانی طبیعی دست می‌یابد و آثاری تحت تأثیر سمبولیسم منتشر می‌کند، از آن جمله است "تجربه عاشقانه" La Tentative amoureuse (1893) شامل داستان عشق بسیار طبیعی و کامل زن و مرد جوانی که بی‌هیچگونه حادثه موجب خشنودی طرفین است، اما به تدریج شعله هوس خاکستر می‌شود. ژید در این داستان بسیار ساده که بر زمینه وصف طبیعت و چشم‌اندازهای زیبا قرار گرفته و با شیوه‌ای بسیار لطیف و دقیق نوشته شده، عشق و هوس را خالی از هرنوع هدف می‌داند که فی‌نفسه قابل دوام نیست. در همین سال ژید کتاب "سفر اورین" Le Voyage d’Urien را منتشر کرد که نقل سفری خیالی و افسانه‌ای است و هرقطعه از مناظر واقعی و عینی و حوادث و ماجراهای آن تمثیلی از یکی از نماهای زندگی معنوی و اخلاقی است.

معرفی کتاب نقد کتاب خرید کتاب دانلود کتاب زندگی نامه بیوگرافی
آثار دوره دوم ژید شامل کتابهایی است که میان سالهای 1896 و 1914 نوشته شده است، در این دوره تغییر و تحولی آشکار در روحیه ژید پدید آمد، ژید کم کم یک پیروی واقعی مکتب انحرافات جنسی (حتی همجنس‌گرایی) می‌شد، از این احساس ابتدا مشوش گشت، اما به زودی خود را از تشویش رهانید و معتقد شد که هماهنگی روح و جسم وقتی امکان‌پذیر است که هردو از لذت واقعی برخوردار شوند و آزادانه در جستجوی ارضای خود برآیند! پس رنگ تیره سمبولیسم در آثار ژید جای خود را به شیفتگی و علاقه سوزان به زندگی داد! آثار این دوره که تحول ژید را نشان می‌دهد، عبارت است از "مردابها"
Paludes (1895)، انتقادی سخت از محیط اجتماعی پاریس و فهرستی طنزآمیز از گذشته منحط آن. قهرمان اصلی کتاب که نشانه‌هایی از شخصیت ژید در بردارد، نویسنده رنجوری است که در خانه‌ای دور افتاده انزوا اختیار کرده و در کنار استخر خانه به رؤیاهایی بیمارانه تسلیم می‌شود و در یادداشتهای روزانه از خود سخن می‌گوید و به تدریج از زندگی یکنواخت و کسالت‌بار ملول می‌گردد. شیوه نگارش ژید در این اثر از قدرت نویسندگی او در آینده خبر می‌دهد.

کتاب دیگری که نشانه بارز تحول روحی و اخلاقی ژید، پس از بهبود و تقویت نیروی جسمانی است "مائده‌های زمینی"
Les Nourritures terrestres (1897) نام دارد که بی‌شک معروفترین اثر ژید به شمار می‌آید. بنابر گفته خود نویسنده در دیباچه نسخه‌ی چاپ1927 این کتاب، این اثر سالها با بی‌اعتنایی مردم روبرو گشت، اما پس از آن تأثیر خارق‌العاده و مداومی بر جوانان روشنفکر باقی گذارد. مائده‌های زمینی اثری ارشادی است و قهرمان اصلی آن خود ژید است، اگرچه به ظاهر قالبی شاعرانه و موزون دارد و به متون شرقی نزدیک است. از آثار دیگر ژید در این دوره نیز می‌توان پی برد که او شخصیت خود را در این اثر خیال‌انگیز جای داده و همین امر به کتاب ارزش فراوان بخشیده است. مائده‌های زمینی به طور غیرمستقیم اعتراضی است به همه موازین اخلاقی و اجتماعی و مذهبی. ژید به قهرمان کتاب اندرز می‌دهد که دم را غنیمت شمارد و از زیبایی‌های هرلحظه بهره برگیرد و از عوامل مهم و پیچیده‌ای که از شکفتگی و بروز شخصیت او جلوگیری می‌کند، خود را رها سازد. در واقع کامرانی در این کتاب جهشی است در جستجوی تعادل روحی و ذات خویش! اما ژید در کتاب "شاؤل" Saul (1903) این نکته را آشکار می‌سازد که در هرحال برای آدمی اسارتهایی وجود دارد و اگرچه به ظاهر آزاد باشد، در باطن اسیر تمایلات خویش است و در "پرومته سست زنجیر" Le Promethe mal enchaine (1899)، در قالب داستان اساطیری، وجدان آدمی و ندامتهای او را بیش از قیود اجتماعی سد راه آزادی می‌داند.

قهرمان کتاب "مخالف اخلاق"
L’Immoraliste (1902) جوانی است(ظاهرا خود ژید) که در محیط بسیار خشک مذهبی پرورش یافته و زندانی قیود اخلاقی خانواده خویش گشته است و بر اثر ابتلای به بیماری به افریقا سفر می‌کند و پس از بازیافتن سلامت، شوق زندگی در او پدیدار می‌گردد و هیچ امکانی را برای رهایی از قیود اجتماعی و اخلاقی از دست نمی‌دهد، به انحراف جنسی مبتلا می‌شود و هر آن بر لاقیدی خویش می‌افزاید. کتاب "آمینتا" Amintas (1906) بیان احساس نویسنده از سفر الجزایر است. نمایشنامه "بازگشت فرزند ولگرد"Le Retour de L’enfant prodigue نیز گریز از قیود اخلاقی و اجتماعی را نشان می‌دهد. از وقایع مهم سال 1909 انتشار، اثر او به نام "در تنگ" La Porte etroite بود. این اثر امتناع دختری را در تسلیم به عشق و عواطف نشان می‌دهد که ناشی از معتقدات خشک مذهبی و تمایل او به پارسایی است و ژید در آن افراط غیرطبیعی بشر را در رعایت موازین مذهبی و اخلاقی محکوم می‌کند. در تنگ نیز مانند بیشتر آثار ژید جنبه سرگذشت شخصی دارد و موضوع افسانه‌ای آن در محیط نوجوانی خود او می‌گذرد. شیوه نگارش این اثر از نظر پاکیزگی و فصاحت بی‌نظیر است و در شمار بهترین و کاملترین آثار ژید قرار دارد. "دخمه های واتیکان" Les Caves du Vatican (1914) شامل حوادثی است که قهرمان آن با همه قیود اخلاقی قطع رابطه کرده و در وضع خطرناکی به سر می‌برد و بی‌جهت مرتکب قتل می‌شود. این داستان با لحن مسخره‌آمیز ناتوانی بشر را در اطاعت از قوانین نشان می‌دهد. کتاب دخمه های واتیکان موجب قطع رابطه ژید با دوستان کاتولیکش گشت.

ژید با آنکه نزدیک به سی سال بود که آثار خود را منتشر می‌کرد و با وجود همکاری با مجله‌های گوناگون و بینانگذاری "نوول رووفرانسز"  اما هنوز از نظر عامه مردم ناشناخته مانده بود و شهرت خود را در دوره سوم نویسندگی و پس از جنگ جهانی اول به دست آورد. دوره سوم در آثار ژید از 1918 آغاز شد. در این دوره یکی از معروفترین شخصیتهای ادبی گشت، آثارش خواننده فراوان یافت و مورد بحث قرار. شاهکار این دوره، "آهنگ روستایی"
La Symphonie pastorale (1919) است، داستان عشقی آمیخته با تیره‌روزی و رمانی واقعی که کمال هنر نویسندگی را در بردارد. این اثر با موفقیت فراوان روبرو گشت، اما از نظر نویسندگان سمبولیست محکوم شد، زیرا در آن نشانه‌هایی از سبک رمان‌نویسی داستایفسکی مشاهده کردند. ژید از آثار داستایفسکی آموخته بود که رمان علاوه بر ساختمان و ترکیب و داستان پردازی استادانه، می‌تواند صور ذهنی و مطالب گوناگون و پرتحرکی از زندگی درونی و احساسی و معنوی را منعکس سازد. کوشش ژید در خلق رمان با فنون بدیع که قهرمانان آن حتی بر خود نویسنده تسلط می‌یابند، منجر به انتشار "سکه‌سازان" Les Faux-Monnayeures در 1925 گشت. ژید در این اثر از اعمال و رفتار گروهی از جوانان دانشجو پرده برمی‌دارد و نقطه‌نظرهای گوناگونی را از جامعه پس از جنگ در آن وارد می‌کند. "اگر دانه نمیرد" Le le Grain ne Meurt خاطرات ژید را از دوران کودکی تا 1896 منعکس می‌کند، ژید در این اثر محیط خانوادگی را وصف می‌کند، خاصه بر اختلافاتی که اصولاً میان پدر و مادرش وجود داشت، تکیه می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه اقامتهای طولانی در دو شهر مختلف و میان خویشاوندان بی‌شمار دور و نزدیک پدر و مادری بر او تأثیر مضاعف بر جای گذارده و بعدها موجب پیدایش تناقضهای فکری و هنریش گشته است.

نمایشنامه "اودیپ"
Oedipe در سه پرده در 1932 بر صحنه آمد که مبارزه میان آزادی فردی و تسلیم در برابر قدرتهای مذهبی را نشان می‌دهد. در این دوره توجه به دیگران و بیرون آمدن از مسائل شخصی و یافتن احساس اجتماعی که در دوران جنگ ظهور کرده بود، بر ژید نیز غلبه یافت. در 1926 به افریقا سفر کرد و دو اثر به نامهای "سفر به کنگو" Le Voyage au Congo و "بازگشت از چاد" Le Retour de Tchad را به همراه آورد که در واقع ادعانامه‌ای بر ضد استعمارگری فرانسه در افریقا بود. در این دو اثر فکر اصلاح‌طلبانه فردی به اصلاح‌طلبی اجتماعی منتهی می‌گردد که بیدارکننده فکر آزادی در بشر است. ژید از 1930 طرفداری خود را از حکومت، بدون رعایت مذهب، طبقه اجتماعی و خانواده، در خلال "اوراق یادداشت‌ها" Pages de journal اعلام و از کمونیسم حمایت می‌کند، اما سفر به مسکو حرارت او را فرو می‌نشاند. پس سرخوردگی خود را در کتاب "بازگشت از شوروی" Retour de L’U.R.S.S. و تجدید نظر در کتاب "بازگشت من از شوروی" Retouches a Mon Retour de L’U.R.S.S. در 1937 بیان می‌کند. ژید در 1942 به تونس رفت و پس از بازگشت به پاریس کتاب "تزه" Thesee را انتشار داد که نوعی وصیتنامه ادبی یا لااقل نتیجه قاطع همه اندیشه‌های اخلاقی اوست. ژید استاد نثر فصیح است و از این جهت نیز از نفوذی عظیم برخوردار بوده و به قول آندره مالرو، نویسنده مهم نسلی گشته که میان 1920 تا 1935 زندگی معنوی و احساسی خاص داشته‌اند. مکاتبات او با کلودل در 1949 انتشار یافت. آندره ژید در 1947 به دریافت جایزه ادبی نوبل نایل آمد.

زهرا خانلری. فرهنگ ادبیات جهان. خوارزمی    معرفی کتاب نقد کتاب خرید کتاب دانلود کتاب زندگی نامه بیوگرافی

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...