کتاب «پرسپکتیو به منزله صورت سمبلیک» نوشته اروین پانوفسکی با ترجمه محمد سپاهی توسط نشر چشمه منتشر شد.

به گزارش مهر، این کتاب بیست و یکمین عنوان مجموعه «درباره هنر» و چهاردهمین عنوان مجموعه «تصویر» است که این ناشر چاپ می‌کند.

اروین پانوفسکی متولد سال ۱۸۹۲ و از نسل دوم منتقدان آلمانی پژوهش‌های تاریخ پوزیتیویستی است. او در سال ۱۹۲۰ نوشت: محصولات هنری ابراز عقیده سوژه‌ها نیستند، بلکه نحوه‌ای از شکل‌دهی به ماده‌اند؛ نه رخداد، بلکه پیامد [آن] هستند. طبق نظر این پژوهشگر، هر مطالعه تاریخی باید تصدیق کند که این اشیا خودآیین هستند؛ یعنی استحصال‌شان از شرایط محیط پدیداری محال است. این نخستین گام ضروری برای هر تاریخ فرهنگ غیرماتریالیستی بود.

کتاب و در واقع جستارهای «پرسپکتیو به منزله صورت سمبلیک» یکی از مشهورترین پژوهش‌های بینارشته‌ای تاریخ هنر محسوب می‌شود. این جستار و مطالب کتاب، با کنارهم‌گذاشتن حقایقی درباره فیزیولوژی و روان‌شناسی حس بینایی، اصول علم هندسه و فیزیک نور و همچنین نگرش‌های فلسفی و دینی به واقعیت تهیه شده‌اند و به مطالعه تاریخی درباره یکی از شیوه‌های رایج در بازنمایی هنرهای تجسمی می‌پردازد.

نوشته‌های پانوفسکی در این کتاب، علاوه بر بلندپروازی‌های نظری، گستره تاریخی وسیعی را از یونان باستان تا هنر مدرن در بر می‌گیرد و تقریباً تمام متن‌های پیشامدرن در باب پرسپکتیو را به مخاطب معرفی می‌کنند.

کتاب پیش رو در ۴ فصل گردآوری و تدوین شده که این ۴ فصل، ۸۰ صفحه اول کتاب را در بر می‌گیرند. از صفحه ۸۱ تا ۲۰۸ هم پی‌نوشت‌های مفصل، نمایه و تصاویر چاپ شده‌اند.

در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم:

غلبه بر قوانین بازنمایی قرون وسطا با دستاوردهای دوچّو و جوتّو آغاز می‌شود. چراکه بازنمایی فضای داخلیِ بسته، طوری که به‌وضوح همچون جسمی توخالی به نظر آید، چیزی فراتر از تثبیت اشیاست. این امر نشانه انقلابی در سنجش قابلیت‌های فرمی سطح تصویر است. از این پس، این سطحْ دیوار یا قابی پذیرای شکل اشیا و فیگورهای مجزا نیست، بلکه بار دیگر تبدیل به قابی شده که متقاعدمان می‌کند از خلالش به فضایی می‌نگریم، حتی اگر این فضا از هر سمت بسته باشد. این سطح آماده پذیرش تعریف «صفحه تصویر» به معنی واقعی کلمه است. نگرشی که پس از دوران باستان مسدود شده بود، یعنی چشم‌انداز یا «از خلال چیزی نگریستن»، بار دیگر باز شده است؛ و می‌توان حس کرد که تصویر نقاشی‌شده می‌تواند بار دیگر به بُرشی از یک فضای بی‌کران تبدیل شود، البته با این تفاوت که این‌بار فضا صُلب‌تر و از نظر اجزا، نظام‌مندتر از دوران باستان است.

بی‌تردید، چند قدم دیگر _ که امروزه تصورش برای‌مان سخت است _ مانده بود تا این هدف تحقق یابد. چرا که کرانمند بودن فقط یکی از ویژگی‌های فضای آثار دوچّو (تابلوِ ۱۰) است؛ [کرانمندی] بدین معنا که فضا از جلو با صفحه تصویر، از عقب با دیوار پشتی اتاق و از طرفین با دیوارهای جانبی بسته می‌شود. این فضا ویژگی دیگری هم دارد که ناسازگاری [درونی] آن است؛ بدین معنا که اشیا _ مثلاً در نمونه فوق، میز شام آخر _ به گونه‌ای دیده می‌شوند که گویی مقابل «جعبه فضا» ایستاده‌اند، نه در داخل آن؛ و این‌که خطوط عمقی [لبه] اشیایی که نمای نامتقارن دارند (مانند بناها یا اثاثیه متمایل به کناره‌های تصویر) همچنان با هم موازی‌اند، در حالی که از نمای متقارن (یعنی وقتی محور مرکزی تصویر و محور مرکزی شیء بازنمایی‌شده روی هم می‌افتند) راستای خطوط عمقی کمابیش به یک نقطه گریز، یا در سطوح قائم دست‌کم به خط افق می‌رسند. (۴۱) اما حتی در چنین نمای متقارنی، وقتی سقف به چند بخش تقسیم می‌شود، بخش میانی از بخش‌های مجاور جداست، چون خطوط عمقی فقط در بخش مرکزی به سمت یک نقطه گریز مشترک هم‌گرا هستند، در حالی که در سایر بخش‌ها خطوط عمقی انحراف تقریباً زیادی از این نقطه گریز دارند. (۴۲) بنابراین در ابتدا، وحدت پرسپکتیوی فقط در صفحه موضعی تحقق یافته بود، نه در صفحه سراسری؛ پس هنوز وحدت کل فضا محلی از اِعراب نداشت.

این کتاب با ۲۰۸ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۳۲ هزار تومان منتشر شده است.

هنر |
هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...